17 Nov_23 Nov
10 Nov_16 Nov
2 Nov_9 Nov
26 oct_2 Nov
20 oct_26 oct
12 oct_19 oct
Shaheed Bhai Harmander Singh Ji

Shaheed Bhai Balkar Singh Ji

Shaheed Bhai Kanwaljit Singh Ji

"ਅਣਪਛਾਤੀ ਲਾਸ਼"
ADVERTISEMENTS





|
300 sflf gurqf gwdI sMbDI hoey ivÈyÈ sYmInfr ivc iswK bfdÈfhI
dI ivÈyÈ crcf ny Éflsy dy rfjnIqk pRkfÈ bfry gwlbfq awgy qorI
sYn ÌrFissko-sYn hoËy (blivMdrpfl isMG Éflsf) ies CinCwrvfr sfrf idn, sYn hoËy styt XUnIvristI ivc hoieaf sYmInfr keI pwKF qoN invyklf ho inbiVaf. vwK vwK iviÈaF qy pVHy gey pricaF dI iBMnqf krky sroiqaF ivc idlcspI bxI rhI. XUnIvristI dy ividafrQI rndIp isMG ny ivÈv Drmf dy sMbD ivc iswK Drm dy ascrjqf BrpUr sQfn df iËkr kIqf.
Éfilsqfn aÌyarË sYNtr vfiÈMgtn zI[sI[ qoN puwjy zf: amrjIq isMG hurF gurU gRMQ qy gurU pMQ vrgy gMBIr ivÈy qy gwlbfq kIqI qy isDFqk pwKoN ielfhI hukm df iËkr krky nqfrf kIqf: ”Éflsf myro siqgur pUrf”. AunHF ikhf ik gurU sfihb dI Cqr-Cfieaf Qwly gurU Éflsf pMQ df ivkfs hoxf hY qy iesny Èbd gurU ƒ pwly bMnH ky, iesdIaF rmËF ƒ smJidaF-buwJidaF Éflsf pRBUsqf leI hr smyN koiÈÈ krnI hY. gurU dy pYNzy ƒ afpxf pYNzf bxfAuxf hI gurU Éflsf pMQ df mfrg hY ijsny hlymI rfj dy rUp ivc afpxf ihwsf AusdI kfienfq ivc pfAuxf hY.
AusqoN bfad zf: gurdrÈn isMG iZwloN hurF Èbd gurU dy vwK vwK rUpF dI ivafiKaf kridaF gurbfxI dy iek iek awKr qy Èbd ƒ bynËIr kihMidaF Èbd ƒ pRmfqmf ikhf. AunHF ies gwl ƒ spÈt kIqf ik pRmfqmf jdoN gurU sfihb rfhIN boly qF Auh gurbfxI bxI qy gurU sfihb ny gurbfxI ƒ rwb dy hukm df ilÉqI sivMDfn sMsfr ƒ pyÈ kIqf ijs ivc koeI qbdIlI nhIN kIqI jf skdI.gurU sfihb dy ilÉqI sivMDfn ƒ GoKx, prKx, smJx qy aml ivc ilafAux ivc asÌl hox krky asIN 1849 ivc rfj qoN vFJy kr idqy gey qy hfly qwk vI ÊulfmI Bog rhy hF. qy jy ipÈOrf isMG isMG qy guirMdr isMG mfn vrgy Èbd gurU dy ilÉqI sivMDfn ƒ qbdIl krn vfsqy socdy hn qF Auh gMvfr hn, AunHF df jIvn iDkfr hY.Auh iswKI qoN Kfrj hn.
brkly XUnIvristI ivc pVfAuNdy pRo: pRBÈrndIp isMG ny pdfrQvfdI pr bygfnI nIqI aDIn nvyN GVy gey lÌË Drm inrpwKqf dy prKwcy AuzFidaF ikhf ik gurU gRMQ sfihb jI dI ivafiKaf AuDfrI leI geI akl jF vfd nfl nhIN kIqI jf skdI. ds gurU sfihbfn duafrf qih kIqI geI iswK nIqI qy sRI akfl qÉq sfihb qy pRvfinq mfpdMzf anusfr hI kIqI jf skdI hY. pwCmI skUl-soc dy JUTy, pfKMzI, dMBI qy sfiËÈkfrI mYkloz dI Gor ÊulfmI krdy iswK dMBI qy pfKMzI lyKk ipÈOrf isMG, hrjoq Ebrfey, guirMdr isMG mfn afid ies gwloN hI KoKly qy pfxI ivc mDfxI pfAux vfly igxy gey hn ikAuNik Auh iswK Drm, iswK ÌlsÌy qy iswK jIvn jfc qoN kory hox krky Éflsf pMQ qoN Cyky hoey rfm rfeIey qy DIr mlIaF vfly kMm kr rhy hn. ipCly zyZ sO sfl dy inrfÈkfrI dOr ivcoN isrÌ mhfn ÈhId sMq jrnYl isMG jI Éflsf iBMzrFvfilaF ny hI mfrks qy nv ihMdUvfdI soc dI gUhVI nIdr `coN iswKF ƒ jgfieaf qy vfps Éflsf ivrfsq ivc ilaFdf.
ies qoN bfad zf: suKmMdr isMG ny afpxy vIcfrF dI sFJ pfAuNidaF ies gwl qy Ëor idqf ik gurbfxI pVHn dI aglI pOVI aml krn vwl iËafdf iDafn dyx dI loV hY. gurU sfihb ƒ pfKMz qy afzMbr nfl nhIN irJfieaf jf skdf. ivdyÈI vwsdy iswK bicaF ƒ pVHfeI ilÉfeI qy iËafdf Ëor dyx dI loV hY ikAuNik ividaf qy igafn ies vkq sB qoN vzf hiQafr hn.
Éflsf pMQ dI mIrI bfry byhwd sMvydnÈIl muwdy, ” rfj krygf Éflsf ” dy iswK pRBUsqf isDFq bfry afpxf ilÉqI prcf pVHidaF hMs srvr dy muK sMpfdk qy pMjfbI itRibAn cMzIgVH dy sfbkf Aup sMpfdk sR: krmjIq isMG ny ` iekf bfxI, ieku guru ieko sbdu vIcfir ` sMklp dy rfjnIqk pRkfÈ bfry stIk vIcfr pyÈ kIqy. AunHF, gurU sfihb dy mIrI pIrI ÌlsÌy bfry rfjnIqk pYÊfm dIaF prqF ƒ sfdy lÌËF ivc ibafn kIqf. Éflsy ƒ pfqÈfhI dI bÉiÈÈ gurU sfihbF vwloN hoeI hY. ies leI Éflsy ny hI Èbd gurU ivcoN pfqÈfhI dy sMklp dIaF inrml aqy aigafq prqF ƒ lBxf hY, Kojxf hY qy ienHF ƒ pMQ awgy pyÈ krnf hY aqy pRvfngI hfsl krnI hY. AunHF Éflsf pMQ dy ivdvfnF dI iek duKdI rÊ Auqy hwQ rwKidaF Ëor dy ky afiKaf ik jy Éflsf pMQ dy dfinÈvr gurU sfihb aMdr pyÈ pfqÈfhI dy sMklp dIaF inrml aqy aigafq prqF ƒ lBwx, Kojx qy pyÈ krn krn dI iËmyvfrI df aihsfs nhIN krdy, qF Auh iËmyvfrI qoN tflf vwtdy hn qF spÈt hY ik Auh gurU dy pYNzy qoN lFBy lFBy qur rhy hn. jykr Auh ibprn (bRfhmx) dI rIq dy asr, dbfa aqy BYa muqfibk iswKI dy rfjnIqk isDFqF dI ivafiKaf krdy hn qF Aus ivafiKaf ivc dÈmyÈ ipqf dI pRqIq Èfml nhIN hovygI. AunHF ieh kihx qoN sMkoc nhIN kIqf ik mOjUdf iswK rfjnIqI gurU qoN bymuK hY qy jIvn dy hr pihlU qy ÌYilaf BMblBUsf dUr krn leI pIrI dy nfl mIrI ƒ apnfAuxf hovygf. mfnisk qy rfjnIqk suqMqrqf leI pIrI dy nfl nfl mIrI dI gurU bÉiÈÈ ƒ smJxf hovygf, hor koeI cfrf nhIN.
ies qoN bfad zf: drÈn isMG ny ikhf ik gurU sfihb df hukm vfihgurU vwloN sMpUrn, pUry, jVH qy swc rUp ivc hfsl hY ies krky kfiem hY jy aDUrf huMdf qF muwk jFdf. qlvfr jF mnuwKI klm rfhIN Èbd ƒ Éqm nhIN kIqf jf skdf, lqfiVaf nhIN jf skdf. gurU grMQ sfihb jI pUrn aËfdI df sMdyÈ idMdf hY. iksy ƒ aDIn rKx dI hr pRivrqI df ivroD krdf hY. gurU sfihb dy mnuwKI aËfdI dy rfjnIqk pYÊfm ƒ iswKF vwloN vzI igxqI ivc smiJaf nhIN igaf ijsdI sËf vI nfl nfl hI iml rhI hY.
dupihr dy Kfxy qoN bfad acfnk afey zf: ieMdrjIq isMG vfsU ny vI kuJ vIcfr sFJy kIqy. AusqoN bfad sroiqaF dy suaflF dy ivdvfnF vwloN jvfb idqy gey.hflF ik kuJ suaflF ƒ gMBIrqf nfl nhIN ilaf igaf. kuJ pRÈnF bfry mËfkIaf qy pwlf CuzfAux vflf ZMg vyiKaf igaf. skUlF kfljF qy XUnIvristIaF dy nOjvfn bwcy-bcIaF ny ies gwl qy iglf kIqf ik AunHF dy kuJ aihm suaflF dy jvfb dyx ivc axgihlI vrqI geI qy kuJ suaflF dy jvfb idqy hI nhIN gey.
aMq ivc XUnIvristI ivc pVHfAuNdy pRo: avqfr isMG hurF sYmInfr dI sÌlqf leI sB df DMnvfdI kIqf qy sYn hoËy styt XUnIvristI dy iswK ividafrQIaF dy BfrI sihXog leI DMnvfd kIqf. sYmInfr ivc sfml hox leI dUr nyVy dy swjxF ny ivÈyÈ ihwsf ilaf. ijvyN XUbf istI qoN BfeI jfhn isMG igwl qy sfQI, trysI, mntIkf, zyivs, sfAUQ sYn ÌrFissko, aqy hor sihrF qoN vI sYmInfr ivc ihwsf lYx leI sroqy phuMcy hoey sn. amrIkx guruduafrf pRbMDk kmytI, ÌrImFt qy sYn hoËy dIaF gurduafrf pRbMDk kmytIaF dy iËmyvfr swjx, iswK XUQ afÌ amrIkf, aKMz kIrqnI jQf, dmdmI tksfl qy Éfilsqfn dy ÈhId pRvfrF dI imlI julI sMgq ny sYmInfr ƒ sÌl bxfAux leI bxdf ihwsf pfieaf. pUry sYmInfr ivc sYn hoËy styt XUnIvristI dI hoxhfr ividafrQx idivafjXoq kOr ny swkqr dIaF gMBIr iËmyvfrIaF ƒ pUrI myhnq nfl inBfieaf. Auh XUvIvristI dI iswK stUzYNt aYsosIeyÈn dI jnrl swkqr vI hY.
Bfrq dy kyNdrI gRih mMqrI pfitl vwloN asqIÌf
uMbeI aqy dyÈ dy hornF ihwisaF ivwc hoey dihÈqgrdI hmilaF ƒ nfkfm krn dI nYiqk iËMmyvfrI lYNdy hoey kyNdrI gRih mMqrI iÈv rfj pfitl ny awj afpxy ahudy qoN asqIPf dy idwqf. ies dy nfl hI kyNdrI ivwq mMqrI pI icdMbrm ƒ gRih mMqrI bxf idwqf igaf hY. jdoN ik ivwq mMqrfly df kMm kfr Éud pRDfn mMqrI hI dyKxgy. iesy qrHF rfÈtrI surwiKaf slfhkfr aYmky nrfiexn ny vI muMbeI hmilaF dy sbMD ivwc afpxf asqIÌf dy idwqf sI pr pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG ny nf-mnËUr kr idwqf. rfÈtrpqI Bvn dy iewk bulfry ny dwisaf ik ieMzonyÈIaf dy dOry `qy geI rfÈtrpqI pRiqBf pfitl ƒ iÈv rfj pfitl df asqIÌf Byijaf igaf sI, jo pRvfn kr ilaf igaf hY.
awqvfd dy tfkry sbMDI pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG ny awj srb pfrtI mIitMg `c PYzrl ienvYstIgyitMg eyjMsI bxfAux dy nfl-nfl smuMdrI aqy hvfeI surwiKaf ƒ hor mËbUq bxfAux df aYlfn kIqf. AunHF awqvfdI tfkry leI iewkjut hox df swdf vI idwqf. pRDfn mMqrI ny dwisaf ik BfvyN pihlF vI keI kdm cuwky gey hn, pr asIN smuMdrI aqy hvfeI surwiKaf ƒ hor mËbUq bxfAux leI vI kdm cuwk rhy hF. AunHF dwisaf ik awqvfd nfl nijwTx vflI nYÈnl sikAUirtI gfrz ƒ hor shUlqF idwqIaF jfxgIaF aqy ies dy afkfr ivwc vI vfDf krky 4 hor 'aYnaYsjI hwb` bxfeIaF jfxgIaF. ÈnIvfr rfq kFgrs dI kfrjkfrnI kmytI dI mIitMg `c aflocnfvF df iÈkfr hox qoN bfad pfitl ny pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG nfl awj mulfkfq kIqI aqy afpxf asqIÌf sONp idwqf. rfjnIiqk sUqrF anusfr sRI pfitl dI rfey ieh hY ik dihÈqgrdI hmly nfl kFgrs aqy srkfr ƒ nuksfn nhIN hoxf cfhIdf qy nf hI Ausdy mMqrfly dy aiDkfrI blI df bwkrf bxny cfhIdy hn. mhFrfÈtr dI lfqUr sIt qoN sfl 2004 dI cox hfrn dy bfvjUd 74 sflf sRI pfitl ƒ zf mnmohn isMG dI agvfeI vflI XUpIey dI srkfr dy kyNdrI mMqrI mMzl ivwc Èfml kIqf igaf sI. dyÈ dI aMdrUnI surwiKaf nfl inptx ƒ lY ky ijwQy Auh ivroDI iDr dy inÈfny `qy sn, AuWQy Auh afpxI hI pfrtI dy aMdrUnI ivroDIaF dIaF nËrF ivwc vI rVk rhy sn.
sUqrF anusfr sRI pfitl ny kFgrs kfrjkfrI kmytI dI mIitMg ivwc ikhf sI ik Auh ienHF GtnfvF dI nYiqk iËMmyvfrI lYNdy hn aqy kFgrs vrikMg kmytI jo vI PYslf krdI hY Auh Ausy qrHF krn ƒ iqafr hn.
sRI pfitl ny ieh itwpxI kuJ afgUaF duafrf kIqI geI aflocnf dy mwdynËr kIqI. sUqrF ny dwØisaf ik gRih mMqrI ƒ inÈfny `qy lYx vfly afgUaF ivwc kyNdrI mMqrI pI icdMbrm, kml nfQ, kipl iswbl, hMs rfj Bfrdvfj afid Èfml sn. mIitMg ivwc ienHF afgUaF dI rfey sI ik muMbeI dihÈqgrdI hmilaF dy mwdynËr sÉq kfrvfeI dI ËrUrq hY aqy Auc pwDr dy nfl-nfl hyTly pwDr `qy jvfbdyhI qYa kIqI jfxI cfhIdI hY. cfr dhfikaF qoN iËafdf smyN qoN jnqk jIvn ivwc srgrm sRI pfitl ƒ zf[ mnmohn isMG ny mMqrI mMzl ivwc ies leI ilaFdf sI ikAuNik AunHF ƒ gFDI pirvfr df vÌfdfr mMinaf jFdf hY. kFgrs dI pRDfn sonIaf gFDI ny vfr-vfr AuTI ies mMg ƒ Tukrf idwqf sI ik sRI pfitl ƒ srkfr qoN bfhr kIqf jfvy. jdoN kdy vI dyÈ `c dihÈgrdI hmly hoey, sRI pfitl hmyÈf aflocnfvF df iÈkfr bxy. ies sfl sqMbr mhIny idwlI ivwc lVIvfr bMb DmfikaF dy idn mIzIaf ny AunHF dI ies krky iKcfeI kIqI sI ik Auh Ausy idn 3 vfr kwpVy bdl ky mIzIaf sfhmxy pyÈ hoey sn, jdoN ik idwlI ivwc lokIN DmfikaF dI pIV nfl cIk rhy sn.
lfqUr iËlHy dy ckur `c 12 akqUbr 1935 ƒ jnmy sRI pfitl ny EsmfnIaf aqy muMbeI XUnIvristI qoN iswiKaf pRfpq kIqI. ivigafn ivwc grYjUeyÈn krn qoN bfad AunHF aYmaYlaYm dI pVHfeI kIqI qy vkflq krn lwg pey. pIvI nrismHf dI srkfr vyly sRI pfitl 1991 aqy 1996 dy drimafn lok sBf dy spIkr rhy. pihlI vfr 1967 ivwc Auh lfqUr ngr pfilkf dy pRDfn cuxy gey. 1972 ivwc Auh mhFrfÈtr ivDfn sBf leI cuxy gey. pihlI vfr 1980 ivwc lok sBf leI cuxy gey aqy Ausy sfl ieMdrf gFDI srkfr ivwc rwiKaf mMqrI bxfey gey. afpxy rfjnIiqk sÌrnfmy dOrfn AunHF ny keI ivBfg sMBfly, ijnHF ivwc kfmrs, ivigafn, pRmfxU AUrjf aqy tUirËm ivBfg Èfml hn. pVHn df ÈONk rwKx vfly sRI pfitl ny iewk pusqk vI ilKI hY ijs df isrlyK 'rYimnIsYNsj aYNz irlyÈniÈp` hY.
muMbeI `c ajy vI dihÈq df sfieaf
muMbeI/eyjMsIaF-
muMbeI `c lgBg 60 GMty dihÈqgrdF iKlfÌ cwlI kfrvfeI qoN bfad awj vI svyry Èihr ivwc dihÈq df mfhOl irhf. pwqrkfrF vwloN kIqy gey dOry dOrfn dyiKaf igaf ik nrImn hfAUs df rsqf puils ny sIl kr rwiKaf sI, lyikn bfad ivwc ies ƒ KolH idwqf igaf. svyry ies dy afs-pfs AuhI lok idKfeI idwqy jo AuWQy rihMdy hn bfkI lok Aus pfsy jfx dI koiÈÈ vI nhIN kr rhy sn. iesy qrHF Ebrfey hotl ivwc vI afm lok nhIN idsy. hotl ivwc isrÌ surwiKaf mulfËm hI ids rhy sn. hflFik AuWQy pwqrkfrF dI cMgI BIV sI. hotl qfj df nËfrf ienHF dovF nfloN kuJ vwKrf sI, AuWQy lok jmHF huMdy jf rhy sn. iqMn idnF qwk tIvI dI skrIn `qy qsvIrF dyKx vfly lokF `c ieiqhfsk iemfrq qfj ƒ dyKx leI lokF ivwc bhuq Auksukqf sI. iewQy vI muMbeI puils aqy surwiKaf jvfn hI idKfeI dy rhy sn.
AuDr muMbeI dy dihÈqgrdI hmilaF qoN nfrfË kolFbf dy lokF ny awj ÈFqI mfrc krky rfjnIiqk lIzrF `qy afpxf guwsf kwØiZaf. qfj hotl, nrImn hfAUs, CwqrpqI iÈvfjI trmInl aqy Ebrfey hotl afid ielfky dy lok kfÌI nfrfË hn. afpxIaF bfhF `qy kfly kwpVy bMn ky ieh lok iksy smfj syvI jQybMdI jF afgU qoN vgYr hI GrF ivwcoN inkly aqy qfj hotl dy iewk kony ivwc ÈFqI mfrc kIqf.
iswK kOm pMjfb ƒ jMg df aKfVf iblkul nhIN bxn dyvygI-s[mfn
PiqhgVH sfihb, 30 nvMbr ,aOjlf -
ismrnjIq isMG mfn pRDfn ÈRomxI akflI dl ( aMimRqsr) ny pfrtI dy muwK dPqr qoN afpxy dsqKqF hyT jfrI kIqy gey ibafn ivwc ikhf hY ik ihMdosqfn qy pfiksqfn dovF mulkF ivwc rihx vflIaF musilm aqy ihMdU kOmF dI purfxI duÈmxI hY aqy dovyN mulk mnuwKqf df Gfx krn vflI pRmfxU ÈkqI nfl lYWs hn. ienHF dovf mulkF dOrfn iksy smyN vI jMg dy asfr bxn 'qy pMjfb dy amIr sUby aqy iewQy rihx vflI amn cYn dI cfhnf rwKx vflI iswK kOm pMjfb ƒ jMg df aKfVf iblkul nhIN bxn dyvygI.
ies leI ÈRomxI akflI dl ( aMimRqsr) ienHF dovF vwzIaF kOmF dI duÈmxI ƒ eyÈIaf iKwqy dI ÈFqI BMg krn leI ijmyvfr krfr idMdf hoieaf, amrIkf aqy hor vwzy jmhUrIaq psMd mulkF ƒ apIl krdf hY ik Auh afpxI pRBfvÈflI phuMc aqy sfDnF dI vrqoN krdy hoey, gurUaF, pIrF, PkIrF aqy drvyÈF dI ies pMjfb dI DrqI 'qy sdf leI amn-cYn kfiem rwKx leI pihl dy afDfr qy hr sMBv Xqn krn qF ik ieh dovyN mulk afpxI sOVI aqy mnuwKqf ivroDI soc ƒ sdf leI alivdf kih ky eyÈIaf iKwqy dy bisMidaF dI bihqrI leI AuWdm kr skx. AunHf ikhf ik ieh imlvrqx aqy sdBfvnf qd hI kfiem ho skdI hY jdoN dovyN mulk afpo afpxy vwzy rwiKaf bjtF ivwcoN ktOqI krky afpxy mflI sfDnF ƒ hr pwKoN qrwkI krn ivwc Xogdfn pfAux aqy dovyN mulk sVkI aqy ryl afvfjfeI dy afpo afpxy rsqy Kol ky dovF mulkF dy bisMidaF df afpsI vpfr ƒ AuqÈfihq kr skx. AunHf ikhf jdoN ieh doyvyN mulk iemfndfrI nfl mnuwKqf pwKI soc ƒ mËbUq krn leI awgy afAuxgy qd hI iewQoN df mfhOl jMg rihq ho skygf. AunHf iswK kOm aqy pMjfbIaF ƒ vI apIl kIqI ik Auh afpxy inwjI svfrQI ihwqF qoN AuWpr AuWT ky iewk plytPfrm qy iekwqr hox qF ik iehnF dovF mulkF ƒ jMg qoN qobf krn leI mËbUr kIqf jf sky. AunHf afpxy ibafn dy aKIr ivwc ''ÈhId” dy ruqby ƒ mhfn krfr idMdy hoey ey[tI[aYWs dy muKI ÈRI hymMq krkry dI ivDvf pqnI aqy pirvfr nfl pUrn hmdrdI pRgtfAudy hoey ikhf ik ies mhfn bIbI ny afpxy pqI dI ''Èhfdq” ƒ hor bulMdIaF vwl lYjFdy hoey jo ÈRI modI vwloN Byjy gey iewk kroV rupey dI rfÈI ƒ Tukrf ky ''ÈhId” dy ruqby ƒ kOmFqrI pwDr 'qy hor AuWcf kIqf hY, Aus awgy ÈRomxI akflI dl (aMimRqsr) sYlUt krdf hY aqy ies bIbI dI mhfn soc awgy sIs JukfAuNdf hY, ijsny shIdI dy mfieinaf ƒ afpxI ijMdgI ivwc lfgU krky ieh sfibq kr idwqf hY ik mulk ivwc kqlyafm krky jF do iPrikaF ivwc nPrq AuqpMn krky mnuwKqf df Gfx krn vfly modI, azvfnI aqy vfjpfeI vrgy muqwsvI afgUaF dy kroVF arbF rupey ÈhId dI AuWcI-suwcI Èfn dy brfbr imwtI hn qy aijhIaF sOgfqF Byj ky isafsI afgU ÈhId dy ruqby ƒ isafsI qOr 'qy kqeI nhIN vrq skxgy.
iswK dI pRIBfÈf crcf prsoN
aMimRqsr/jsbIr isMG-
ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dI nvIN kfrjkfrnI kmytI dI plyTI mIitMg iqMn dsMbr ƒ ÈRomxI kmytI dy hYzkuafrtr ivKy siQq gurU nfnk invfs dy mIitMg hfl ivwc hovygI, ijs ivwc iswK dI pRIBfÈf bfry hfeIkort vwloN puwCy gey svfl `qy ivcfr-crcf hovygI. ikAuNik ieh muwdf ies vyly ÈRomxI kmytI dy gly dI hwzI bixaf ipaf hY. ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn avqfr isMG mwkV dI pRDfngI hyT hox vflI ies mIitMg ivwc iswK dI pRIBfÈf `qy ivcfr crcf krn df muwK muwdf hovygf, ikAuNik pMjfb aYNz hirafxf hfeIkort ivwc iewk kys dfier krky iewk sihjDfrI vkIl ny iswK dI pRIBfÈf bfry jfxkfrI mMgI hY, jdik hfeIkort ny ies df jvfb iswKF dI srv AuWc mfnqf pRfpq sMsQf ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI ƒ ies svfl df jvfb dyx leI afdyÈ jfrI kIqy hn. aÌsos nfl kihxf pY irhf hY ik krIb awT dhfikaF qoN clI af rhI ies sMsQf kol ajy qwk iswK dI pRIBfÈf bfry jfxkfrI nhIN hY aqy ipCly lMmy smyN qoN hfeIkort koloN qrIkF lY ky hI kMm clfieaf jf irhf hY. ies vfrI pMj dsMbr ƒ hfeIkort ny ÈRomxI kmytI ƒ jvfb-dfavf pyÈ krn dy afdyÈ jfrI kIqy hoey hn.
bIqy idnIN ÈRomxI kmytI dy pRDfn avqfr isMG mwkV ny 22 nvMbr ƒ afpxI qfjpoÈI qoN bfad pwqrkfrF nfl gwlbfq kridaF ikhf sI ik iswK dI pirBfÈf bfry iswK buwDIjIvIaF, isMG sfihbfnF, iswK ieiqhfskfrF dI iewk sFJI kmytI bxfeI jfvygI, jdik ies kmytI dI hfly qwk buinafd qwk nhIN rwKI pr hfeIkort ivc 5 dsMbr ƒ jvfb dyxf lfËmI hY.
akflI dl(b) dI mIitMg 3 dsMbr nMU gurduafrf ÈRI PiqhgVH sfihb ivKy
PiqhgVH sfihb 30 nvMbr, aOjlf -
akflI dl(b) iËlHy dI smuwcI jQybMdI dI iek ivÈyÈ mIitMg sRI guruU goibMd isMG jI dy Coty ÈihbËfdy bfbf jorfvr isMG, bfbf Piqh
isMG aqy mfqf gujrI jI dI Xfd ivc hox vfly ÈhIdI joV myly dIaF iqafrIaF sMbMDI 3 dsMbr ƒ svyry sfZy 10 vjy mfqf gujrI invfs gurduafrf ÈRI PiqhgVH sfihb ivKy rwKI geI hY . ies sbMDI jfxkfrI idMidaF ÈRomxI akflI dl iËlf PiqhgVH sfihb dy pRDfn s[ jgdIp isMG cImf ny dwisaf ik ies mIitMg ƒ bIbI suirMdr kor bfdl sMboDn krngy aqy ies mIitMg ivc pfrtI dIaF cwl rhIaF gqIivDIaF sMbMDI ivcfrF kIqIaF jfxgIaF aqy pfrtI vwlo AulIky pRogrfmF sMbMDI izAUtI vI lgfeIaF jfxgIaF . AunHF ÈRomxI akflI dl, iesqrI akflI dl, dilq ivMg, aYWs[E[afeI, XUQ akflI dl dy smuwcy afhuwdydfrF qy vrkrF ƒ ies mIitMg ivc smyN isr phuMcx dI apIl kIqI .
hrjs pbilk skUl ivwc smfj ivigafn pRdrÈnI lgfeI geI
mfCIvfVf 30 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf) sQfnk rfhoN roz qy siQq ipMz JVOdI dy hrjs pbilk skUl dy ividafrQIaF vwloN afpxI klf ƒ Aujfgr kridaF hoieaf smfj ivigafn pRdrÈnI lgfeI geI. skUl dy pRbMDk prmjIq isMG aqy zfierYktr jsivMdr kOr anusfr pihlI jmfq qoN lY ky bfrvIN qwk dy ividafrQIaF dI AusfrU soc ƒ pRKx leI smfj ivigafn dy kuJ iviÈaF dy itp dy ky AunHF ƒ afpxI soc anusfr kuJ mfzl iqafr krn leI ikhf igaf qF ividafrQIaF vwloN hYrfnI Biraf pRdrÈn kridaF hoieaf bhuq suMdr mfzl iqafr kIqy.
ividafrQIaF vwloN iqafr kIqy mfzlF ivwc ijAUlrI mYikMg, jMglI jIvn, bfieE gYs plFt, sfPt iKzfAuxy, sFcI sqUp, iswK ngrI, suqMqrqf sYnfnI, pRdUÈx dy kfrn, pxibjlI Gr, skUl mfzl, sbr df iemiqhfn, pfxI df pRdUÈx, solr isstm, GrylU ibjlI srkt, pfrlImYNt hfAUs, pMjfbI swiBafcfr, purfqn Pirwj aqy icVIaf Gr afid smfijk ivigafn ƒ drsfAuNdy hoey keI qrHF dy hor cfrt aqy mfzl bxfey. ies smfijk ivigafn pRdrÈnI df AudGftn srpMc ikÈn isMG ny kIqf aqy AunHF ny bwicaF dI hOslf hPjfeI krdy hoey skUl pRbMDkF ƒ aijhy pRogrfm awgy qoN vI krvfAuNdy rihx leI ikhf. ies mOky hornF qoN ielfvf zfktr iÈv kumfr, qlivMdr isMG, ajYb isMG, bljIq isMG, prmjIq isMG, hrpfl isMG sfbkf srpMc JVOdI, blvMq isMG srpMc AuDovfl aqy jsdyv isMG BOrlf byt vI mOjUd sn.
dVy swty df DMdf krdf iewk kfbU
mfCIvfVf 30 nvMbr (suÈIl Èrmf) mfCIvfVf puls vwloN awj Èihr ivwc jorF qy cwl rhy dVy swty dy DMdy ƒ kfbU pfAux leI awj kfrvfeI kridaF jgjIq isMG invfsI mfCIvfVf ƒ swtf lgvfAuNidaF kfbU kIqf hY. Qfxf muKI aYs[aYc[E[ BuipMdr isMG anusfr ivpn kumfr hOldfr ƒ iksy ny sUcnf idwqI ik sQfnk mIt mfrkIt ivwc jgjIq isMG swtf lgvf irhf hY ijsqy puls ny qurMq kfrvfeI kridaF Aukq ivakqI ƒ 825 rupey dI dVy swty dI prcI smyq kfbU kr Aus iKlfÌ jUaf aYkt qihq prcf drj kr ilaf hY.
grIb ivDvf aOrq dIaF mwJF mrn aqy Julsx df smfcfr
PiqhgVH sfihb 30 nvMbr , aOjlf-
blfk Kmfxo aDIn pYdy ipMz kotlf ajnyr dI iek grIb ivDvf aOrq dIaF do mwJF acfnk awg lwgx kfrn mrn aqy iqMn mwJF dy burI qrHF Julsx df smfcfr pRfpq hoieaf hY . imlI jfxkfrI anusfr ipMz kotlf ajnyr dI ivDvf prmjIq kOr pqnI svrgI brmf isMG jo ik iek grIb pirvfr nfl sbMMD rwKdI hY afpxf aqy afpxy bwicaF df pyt duwD vgYrf vyc ky Br rhI sI qF Aus `qy kropI df kihr Aus smy pY igaf jdo Auh afpxy iksy irÈqydfrI ivc ivafh geI hoeI sI qF ipwCo Aus dIaF mwJF vfly kmry ƒ lgBg bIqI rfq 7 vjy acfnk awg lwg geI ijs dy iswty vwjo do mwJF dI mOq ho geI aqy iqMn burI qrHHF Juls geIaF qF lokF ny Gr `c lwgI ƒ buJfAux dI kOiÈÈ kIqI pRMqU Audo qwk bhuq dyr ho cuwkI sI . ipMz dy srpMc myjr isMG, mYbr pMcfieq muKiqafr isMG aqy mYbr blfk sMmqI hrkIq isMG BVI smyq smfj syvI jQybMdIaF ny srkfr pfso purjo²r mMg kIqI hY ik ivDvf aOrq dy hoey nuksfn df muafvjf idwqf jfvy qF jo Auh afpxI rojI rotI clf sky . sUqrF qo imlI jfxkfrI anusfr ies iBafnk Gtnf mOky hlkf dy kfƒgo aqy ptvfrI ny mOky qy phuMc ky Gtnf df jfieËf ilaf vfprI ies mMdBfgI Gtnf nfl ngr invfsIaF aqy ielfky Br ivc sog dI lihr hY aqy ipMz ivc snftf Cf igaf hY.
bfbf nfnk aqy bfbf ÌrId df ÈMdys hI dunIaF ivc ÈFqI ilaf skdf hY : seIad aÌjl hYdr
mOq dI ÈËf df ÌYslf Ëurm dI sMgInqf dy aDfr `qy hoxf cfhIdf hY

gurduuafrf sRI ÌiqhgVH sfihb ivKy mwQf tykx jFdy hoey seIad aÌjl hYdr aqy akflI dl pMc pRDfnI dy sInIar afg,iswK Drm pRqI syvfvF leI seIad aÌjl hYdr ƒ snmfinq krdy hoey BfeI hrpfl isMG cImf
ÌiqhgVH sfihb, 29 nvMbr /
pfiksqfn dI ÌYzrl ÈrIaq adflq dy jwj aqy sfbkf kfƒn mMqrI seIad aÌjl hYdr ny awj sQfnk roËf srIÌ ivc iËafrq kIqI aqy guruduafrf ÌiqhgVH sfihb ivKy ÈhId bfbf Ëorfvr isMG aqy bfbf Ìiqh isMG ƒ ÈrDf dy Ìuwl ByNt kIqy.ies smyN AunF dI bygm islvI KurÈId PrIdI aqy AunF df sflf sfihb bdr moiedIn vI AunHF dy nfl sn jo bfbf ÌrId jI dI 27 vIN pIVHI ivcoN hn. ÈRomxI akflI dl pMc pRDfnI ny AunHF df ÌiqhgVH sfihb phuMcx `qy svfgq kIqf aqy ieiqhfsk gurduafrf sRI ÌiqhgVH sfihb ivKy ÈRomxI kmytI mYNbr rivMdr isMG Éflsf ny AunHF ƒ isrpfE qy sRI sfihb ByNt kIqy. ies smyN jnfb aÌjl hYdr ny pMc pRDfnI dy pRËIzIam mYNbr BfeI hrpfl isMG cImf ƒ apxy vloN pMj BfÈfvF ivc anuvfd kIqy gey sRI suKmnI sfihb dI kfpI vI ByNt kIqI. iewQy ieh vI iËkrXog hY ik ies qoN ielfvf AunHF ny gurU nfnk sfihb dI jIvxI aqy bfbf ÌrId jI bfry 7 ikqfbF hor vI ilKIaF hn.
sfbfkf kfƒn mMqrI vjoN AunHf ikhf ik AunHF ikhf ik myrI jylHF bfry irport dy nfl hI pfiksqfnI jylHF ivc suDfr hoieaf. pwqrkfrF dy svfl mOq dI ÈËf hoxI cfhIdI hY jF nhIN dy jvfb ivc AunHF ikhf ik mOq dI ÈËf df ÌYslf Ëurm dI sMgInqf dy aDfr `qy hoxf cfhIdf hY.
pwqrkfrF nfl gwlbfq dOrfn dwisaf ik kfƒnI pRikiraf pUrI ho jfx qoN bfad pfiksqfn ivc iswK mYirË aYkt lfgU ho jfvygf. pfiksqfn ivc bxn jf rhI bfbf nfnk aMqrrfÈtrI XUnIvristI bfry AunHF ikhf ik ies `vrstI ivc muÌq isiKaf idwqI jfvygI aqy ividafrQIaF leI pVfeI ilKfeI qoN ielfvf AunHF dy rihx aqy Kfx pIx dI hr shUlq AunHF ƒ muÌq muwheIaf krvfeI jfvygI. AunHF ikhf ik ividafrQI ies `vristI ivcoN gurU nfnk sfihb aqy bfbf ÌrId jI df ÈMdys pRfpq kr ky ijQy vI jfxgy AunHF df ieh ÈMdys vMzxgy. AunHF ny pwqrkfrF dy svflF df jvfb idMdy hoey ikhf ik dunIaf ivc psr rhI asFqI df hwl gurU nfnk aqy bfbf ÌrId dy sMdyÈ `qy cwl ky hI kwiZaf jf skdf hY aqy Bfrq-pfik dy lokF ƒ afpsI igly iÈkvy Bulf ky awlf qflf qoN mfÌI mMgxI cfhIdI hY aqy iek dUjy dI bFh `c bFh pf ky mnuwKI smfj aqy ies iKwqy dI dI byhqrI leI kMm krnf cfhIdf hY. ies smyN ÈRomxI akflI dl pMc pRDfnI dy sInIar afhudydfr suirMdr isMG ikÈnpurf, sMqoK isMG slfxf, hirMdrpfl isMG ruVkI, srpMc gurmuK isMG zzhyVI, drÈn isMG bYxI, hrqfr isMG BwdlQUhf, sivMdr isMG ÈfnIpur aqy drbfrf isMG BwdlQUhf vI mOËUd sn.
muMbeI hmilaF dy dosLIaF dI CfxbIx “ieMtrpol” jF
“aYP[ bI[ afeI” (skftlYNzXfrz) qoN krvfeI jfvy :- mfn
cMzIgVH, 29 nvMbr :- s: ismrnjIq isMG mfn pRDfn sLRomxI akflI dl (aMimRqsr) ny muMbeI ivKy hoeI dihsLqgrdI dI inKyDI krdy hoey ikhf hY ik ies sLfijs ipwCy ikhVy idmfg kMm krdy hn, AusdI CfxbIx kOmFqrI pwDr dIaF inrpwK eyjMsIaF “ieMtrpol” jF “aYP bI afeI” (skftlYzXfrz) qoN krvfeI jfvy qF ik mnuwKqf dy asl dusLmxF dI pihcfx ho sky. ajy ies kfrvfeI sbMDI ieh kihxf ik ieh dihsLqgrd musilm sn jF ihMdU sn. ies bfry kuJ nhIN ikhf jf skdf.
s: mfn ny ihMdosqfn dI XUpIey srkfr vwlo ies hmly dI swcfeI jfxn ihwq pfiksqfnI KUPIaf eyjMsI afeI aYs afeI dy muKI lYPtInYNt jnrl sLRI aihmd sujfh pfsLf aqy pfiksqfn POj dy muKI jnrl asPfk prvyjL ikafnI nUM iewQy bulfAux dI kfrvfeI nUM hfsohIxI krfr idMdy hoey ikhf ik ieh kyvl ihMdosqfn dI srkfr vwloN goNgluaF qoN imwtI JfVx aqy afpxI ijMmyvfrI qoN Bwjx vflI kfrvfeI hovygI. AunHf ihMd srkfr nUM svfl krdy hoey ikhf ik jo iqwbq ivwc “Kfmpf” iPrky dy lokF nUM cIn dy isnikaFg (Sinkiang) sUby ivwc bfgI lokF nUM aqy lMkf ivwc ilwty dy tfeIgrF nUM ihMd dI KUPIaf eyjMsI rfa vwloN POjI tRyinMgF idwqIaF jFdIaF hn, kI AuwQy AunHf lokF ivwc koeI aijhI Gtnf vfprn ‘qy ihMd dI KuPIaf eyjMsI rfa dy muKI qy ihMd POj dy muKI nUM aijhI CfxbIx leI AunHf mulkF ivwc Byj skxgy. AunHf ikhf pfiksqfn dy hotl ivwc hoeI dihsLqgrdI leI pfiksqfn srkfr ny rfa nUM ijMmyvfr Tihrfieaf sI. kI rfa df muKI Aus CfxbIx ivwc sLfiml hoieaf?
AunHf afpxy ivcfrF dy lVI nUM awgy qordy hoey ikhf ik amrIkf qy nfto dy mulk ijvyN dihsLqgrdI nUM Kqm krn leI aPgfinsqfn dI srhwd ‘qy pYNdy pfiksqfn dy ijLlHy bloicsqfn ivwc sMjIdf kfrvfeI kr rhy hn, Ausy qrF eysLIaf iKwqy dy ivwc ijwQy ikqy vI dihsLqgrdI pxpdI hY, AuQy ihMdosqfn smyq afpxIaF kfrvfeIaF qurMq krn qF ik kOmFqrI dihsLqgrdI nUM iemfndfrI nfl kfbU kIqf jf sky. AunHf ikhf ik 4 jUn 1984 nUM sLRI drbfr sfihb aMimRqsr qy 6 dsMbr 1992 nUM sLRI bfbrI msijd Auwqy kIqy gey hmly aqy dwKxI sUibaF kyrl, krnftkf, AuVIsf afid ivwc vwsx vflI iesfeI kOm Auwqy bjrMg dl, ivsLv ihMdU pirsLd aqy afr aYs aYs ihMdU sMgTnF vwlo pMjfb dy aMimRqsr sihr dIaF msijdF Auwqy kIqy gey hmly “ihMdU dihsLqgrdI” nhIN hn qF hor kI hY?
AunHf ikhf ik mulk Auqy ies hoey vwzy hmly smyN vI zfktr mnmohn isMG vjLIr ey afjLm ihMdosqfn aqy ivroDI pfrtI dy muKI sLRI azvfnI vwloN vKry vwKry qOr ‘qy muMbeI jf ky vwKo vwKrI bolI bolx dI kfrvfeI afpo-afpxIaF isafsI rotIaF sykx qoN ielfvf kuJ vI nhIN. jdo ik amrIkf, brqfnIaf qy bfhrly mulkF ivwc jdoN koeI aijhI mnuwKqf ivroDI kfrvfeI huMdI hY qF hukmrfn jmfq qy ivroDI jmfqF dy muKI iekwqr ho ky sFJy qOr qy sMjIdf kfrvfeI krdy hn. AunHf ikhf ik bhuq hI duwK dI gwl hY ik modI, azvfnI, vfjpfeI afid afgU aijhy smyN vI “vot isafsq” dI GtIaf soc aDIn kyvl ibafnbfjI hI nhIN kr rhy blik mulk ivwc hoey sIrIal bMb ivsPot krn vfly mnuwKqf dy dusLmx krnl puroihq, sfDvIN pRigaf isMG Tfkur aqy dieafnMd pFzy vrgy aKOqI svfmIaF nUM duwD Doqy sfibq krn aqy AunHf leI kfnUMnI cfrjoeI krn leI PMz iekwqr krn qy lwgy hoey hn jo ik ihMdU dihsLqgrdI dI ipwT QfpVx vflI aiq sLrmnfk kfrvfeI hY.
AunHf afpxy ies kOmFqrI nIqI ibafn dy aKIr ivwc s: pRkfsL isMG bfdl muwK mMqrI pMjfb nUM afpxI ijMmyvfrIaF qoN cOks krdy hoey ikhf ik Bfjpf, afr aYs aYs, bjrMg dl, ivsLv ihMdU pirsLd afid ihMdU sMgTn iesfeI, musilm aqy iswK kOm dy Dfrimk asQfnF Auwqy hmly kr rhy hn. sLRI PiqhgVH sfihb dy gurduafrf sfihb ivwc afr aYs aYs dy mYNbrF vwloN iekwTy ho ky kyvl hr hr mhfdyv dy iPrkU nfary hI nhIN lgfey gey blik pRbMDkF vwloN AunHf nMU isropfE dy ky afAux vfly smyN dy Kqrnfk ruJfn df sMkyq vI dy idwqf hY. AunHf jQydfr sLRI akfl qKq sfihb vwloN pRgtfey gey BivwKq sMikaF nfl sihmqI pRgtfAuNdy hoey ikhf ik ieh “ihMdU dihsLqgrd” afpxy Dfrimk suafmIaf aqy sfDvIaF dy mOKOty ivwc iksy smyN vI muMbeI vrgI Gtnf pMjfb ivwc vI kr skdy hn ikAuNik iehnF dihsLqgrdF df mksd kyvl Gwt igxqI kOmF ivwc dihsLq, sihm qy zr pfAuxf hY. ies leI s: bfdl qy sLRI mwkV iswK Dfrimk asQfnF pRqI sucyq ho ky ivcrn nf ik iehnF iPrkU sMgTnF nfl afpxy nOh-mfs dy atuwt irsLqy vflf rfg df alfp krky aqy afpxI svfrQ rUpI bMsrI vjf ky afAux vfly smyN dI swcfeI qoN awKF nf imwtx.
vwKrI gurduafrf pRbMDk kmytI dy msly ƒ sqhI pwDr
AuWpr nhIN ilaf jfxf cfhIdf: gfËI
luiDafxf, 28 nvMbr(bljIq isMG)- hirafxf sUby leI vwKrI gurduafrf pRbMDk kmytI dy msly ƒ sqhI pwDr AuWpr nhIN ilaf jfxf cfhIdf. ieh mslf pMQ aMdr PYl rhy mfrU ruJfn vwl sMkyq krdf hY aqy ies ƒ pMQ dI mOjUdf rfjnIqk dÈf nfl joV ky dyiKaf aqy nijwiTaf jfxf cfhIdf hY. ienHF ivcfrF df pRgtfvf iswK stUzYNts PYzryÈn vwloN kIqf igaf hY. PYzryÈn dy kOmI skwqr s[ bljIq isMG dy dsqKqF hyT jfrI iewk ibafn ivwc jQybMdI dy pRDfn s[ prmjIq isMG gfËI aqy aMiqRg kmytI mYNbr s[ jgdIp isMG ny ikhf hY ik gurU pfiqÈfh ny pMQ ƒ iewk srb-smrwQ aqy sFJI hsqI bÉÈI hY aqy ies hsqI ny lfimsfl ieiqhfs isrijaf hY. AunHF ikhf ik ieiqhfs aMdr pihlF vI keI vfr pMQ ivwc aMdrUnI msilaF ƒ lY ky mqByd rhy hn pr ieh mqByd awj qoN pihlF kdy ieMny hfvI nhIN hoey ik pMQ dI sFJI hsqI aqy srb-smrwQqf AuWpr hfvI ho sky hox. hirafxf kmytI dy msly ƒ pRbMDkI ivqkiraF dy msly vjoN sImq krky vyKxf msly dI gMBIrqf qoN munkr hox vflI gwl hY. ies msly ny pMQ dI eyky aqy sFJ dI Bfvnf ƒ swt mfrn df Xqn kIqf hY. AuQy nfl hI ies msly ny pMQ dI srb-smrwQqf ƒ vMgfr pfAux df Xqn vI kIqf hY. pMQ afpxy aMdrUnI aqy bihrUnI PYsly Kud gurU pfsoN imlI mwq-buwD muqfibk lYNdf irhf hY pr hux vwKrI kmytI dy hwk aqy ivroD vflIaf iDrF afpxy-afpxy ihwqF dI pUrqI leI pMQ dI bjfey idwlI drbfr dI Èrn ivwc jf rhIaF hn. AunHF ikhf ik iswK awj ijs rfjsI ZFcy qihq ivcr rhy hn Auh iswK isDFqF aqy pRMprf nfl myl nhIN KFdf. ieh ZFcf iswK kOm dI ivlwKxqf AuWpr lgfqfr hmly kr irhf hY.
PYzryÈn afgUaF ny awgy ikhf ik iswKF dI irvfieqI lIzriÈp afpxy sOVy ihwqF kfrn sQfpq rfjsI ZFcy awgy gozy tyk cuwkI hY. AunHF ikhf ik vwKry rfjF leI vwKrIaF pRbMDk kmytIaF pMQ dI jrUrq nhIN hn blik ieh ruJfn pMQ leI Gfqk hY. AunHF ikhf ik ienHF msilaF df sfrQk hwl pMQk srb-smrwQqf qy sFJIvflqf AuWpr pihrf dyNidaF pMQ dI rfjsI pRBUswqf dI bhflI nfl hI inkl skdf hY ijs leI sfƒ jfgrUk, igafnvfn aqy lfmbMd hox dI loV hY.
pMQ dIaF votF lY ky gurU gRMQ dy doKIaF df sfQ dyx vfilaF dI durgq lfËmI : akflI dl pMc pRDfnI
qrIk: 29 nvMbr, 2008 /
jspfl isMG mMJpur
kihxI-krxI dy pUry hoxf iek akflI df muK gux huMdf hY aqy akflIaF ny hmyÈf vcnF dI pUrqI leI afpxIaF jfnF qwk vI vfrIaF hn pr hux dy smyN dy bfdl dl dy akflIaF qy AusdI srkfr ny vfaidaF qoN mukrn dI nIqI apxfeI hoeI hY ijs qoN sfP Jlkdf hY ik afr[aYWÈ[aYWs-Bfjpf dy aDIn ho ky akflIaF vloN afpxy mUl gux vI iqafg ky cfxikaf dI Twg-nIqI ƒ apxf ilaf hY.iehnF ivcfrF df pRgtfvf akflI dl pMc pRRDfnI dy cyarmYn BfeI dljIq isMG ibwtU,kOmI pMc BfeI hrpfl isMG cImf qy s[ hirMdr isMG Éflsf ny bfdl dl vloN hirafxf kmytI qy mfnsf ivc sOdf sfD dy zyry sbMDI kIqy vfady qoN mukrn sbMDI pRYs ibafn jfrI kridaF kIqf.
afgUaF ny ikhf ik hirafxf dI vwKrI kmytI sbMDI cwl rhI iKwco-qfx dy hwl leI sfzy vloN pMQ awgy hirafxy dy iswKF ƒ vwD aiDkfr dyx dI gwl kIqI geI sI ijs ƒ aDfr bxf ky hI bfdl dl qy ÈRomxI kmytI vloN vwD aiDkfrF dI gwl vwl kdm vDf ky vfadf kIqf igaf sI ik 20 nvMbr qoN bfd hirafxy dy iswKF ƒ vwD aiDkfr idvfAuFxñeI kMm ÈurU kIqf jfvygf pr mwkV vloN pRDfn bxn qoN bfd vwD-aiDkfrF dI gwl ƒ mUloN hI nkfr idwqf igaf.
AuhnF ikhf ik pMQk jQybMdIaF vloN mfnsf ivc srsy vfly dy nvyN bx rhy zyry dI AusfrI rokx leI 8 idn morcf lgfieaf igaf ijs qoN bfd bfdl srkfr, bfdl dy ÈRomxI kmytI mYNbr qy hor sInIar afgUaF aqy ijlHf pRÈfÈn vloN zyry ivc kMm bMd krvfieaf igaf qy KflI zyrf pMQk nuMmfieMidaF ƒ idKfieaf igaf qy ikhf igaf ik Aukq zyrf bMd rhygf aqy nf qF muV KuwlHygf qy nf hI koeI AusfrI hovygI pr kuJ idnF bfd hI bfdl dl qy srkfr dy nuMmfieMdy kIqy vfady qoN mukr gey qy awj zyrf vI KuwlH cuwkf hY aqy AusfrI vI ho rhI hY.
AuhnF bfdl dl ƒ cyqfvnI idMidaF ikhf ik aijhIaF Twg nIqIaF nfl srkfrF bhuqf icr nhIN cwldIaF aqy hux pMQ sucyq ho cuwkf hY aqy afAuFxòfly smyN ivc jdoN pMQ dy nfm dI duhfeI pfky votF mMgx pMQk ipV ivc jfvogy qF pMQ quhfƒ dwsygf ik gurU gRMQ dy doKIaF df sfQ dyx vfly inguiraF dI kI gq huMdI hY .
pwqrkfrF nfl kIqyy vfady srkfr jld hI pUrf krn jf rhI hYY -bYNs
zf[ hrcrn bYNs mIzIaf slfhkfr muwK mMqrI pMËfb juafieMt kmytI pRYs klwbË vwloN `smfj pRqI pwqrkfrF dI iËMmyvfrI` ivÈy qy sYmInfr ƒ afpxy sMboDn dOrfn. Poto aOjlf
PiqhgVH
sfihb, 29 nvMbr,aOjlf -
pMjfb dI akflI Bfjpf srkfr vwlo coxF smy jo vfady cox mYnIPYsto ivc pMjfb dy pwqrkfrF nfl kIqyy gey sn srkfr AunHHF ƒ jld hI pUrf krn jf rhI hYY aqyy bfkI rfjF dy mukfbly pwqrkfrF ƒ hor vDyry shUlqF dyx sMbMDI ivBfg dy mMqrI nfl jldI hI mIitMg kIqI jf rhI hY aqy ies mIitMg AuprMq mIzIaf nIqI ƒ mMqrI mMzl ivc pRvfn krvfky pMjfb dy pwqrkfrF ƒ muhweIaf krvfeIaF jfxgIaF. ieh gwl awj
zf[ hrcrn isMG bYNs mIzIaf aYzvfeIËr muwK mMqrI pMjfb ny awj bwcq Bvn PiqhgVH sfihb ivKy juafieMt kmytI pRYs klwbË vwloN `pwqrkfrF dI smfj pRqI iËMmyvfrI` ivÈy qy krvfey sYmInfr df Èmf rOÈn krky AudGftn krn AuprMq iËlHy Br dy pwqrkfrF iekwT ƒ sMboDn kridaF afKI. AuhnF ieh vI dwisaf ik ieMÈorYNs aqy skflriÈp smyq sfrIaF aihm mMgF pihlF hI mMnIaf jf cuwkIaF hn . AunHF afiKaf ik PiqhgVH sfihb ÈhIdF dI DrqI hY ijwQoN swc ipwCy afpxf sB kuJ kurbfn krn aqy Drm pRqI idRVH rihx dI pRyrnf imldI hY. AunHF pwqrkfrF ƒ apIl kIqI ik smfj ƒ quhfzy qoN bhuq afsF hn. ies leI AuhnF ƒ lokF qwk swc phuMcfAuxf cfhIdf hY aqy afpxy Aupwr koeI iksy iksm df Dwbf nf lwg jfvy, ies qoN bcxf cfhIdf hY. AuhnF afiKaf ik ÈRI gurU grMQ sfihb, gIq, kurfn aqy bfeIbl Dfrimk grMQF ivwc pRmfqmf qoN ielfvf awKrF dI sB qoN vwzI ÈkqI dwsI geI hY. ies leI sfƒ swc Auqy pihrf dyxf cfhIdf hY, BfvyN koeI ikMnf vI duKI huMdf hovy hox idE, pr ieh ËrUr iKafl rwKxf cfhIdf hY ik jfx buwJ ky iksy dI Bfvnf ƒ Tys nf phuMcfeI jfvy. ÈRI bYNs ny afiKaf ik dy pRmuwK aMgF dy nfÜ nfÜ pwqrkfrqf vI `hAumY dIrGu rogu` df iÈkfr ho rhI hY, jy ies qoN swcy mn nfÜ mukqI pf leI jfvy qF 70 pRqIÈq smwisafvF qoN Cutkfrf pfieaf jf skdf hY. AuhnF mIzIaf ƒ apIl kIqI ik Auh iksy vI aihm Gtnf jF durGtnf ƒ dI kvryj krdy hn. Auh ieh dyKx ik ies nfÜ ikqy mfVy ansrF ƒ iksy vI pwKoN koeI AuqÈfh nf imly aqy smuwcy rUp ivwc irporitMg dyÈ dy ihwq ivwc hovy. ies smfroh qoN pihlF muwK mihmfn aqy smUh pwqrkfrF vwloN muMbeI mfry gey inrdoÈ lokF aqy ÈhId hoey aYs[aYn[jI aqy puils aiDkfrIaF dI afqmf dI ÈFqI leI do imMt df mOn Dfrn krky ÈrDFjlI ByNt kIqI geI.
sYmInfr dy ivÈyÈ mihmfn ÈRI srbjIq isMG pMDyr ny pwqrkfrF ƒ ijM pRqI sucyq kridaF ikhf ik pwqrkfrF dI sB qoN vwzI iËMmyvfrI afm lokF ivÈyÈ krky smfj dy dwby kucly vrgF pRqI hY. AuhnF ƒ afpxI klm nfÜ aijhy vrgF dy hwkF ƒ Aujfgr krnf cfhIdf hY aqy afpxy ikwqy pRqI pUrI iemfndfrI idKfAuxI cfhIdI hY. ies leI AuhnF ƒ BfvyN koeI vI kImq cukfAuxI pvy aqy pRYs dI pUrn aËfdI leI AuhnF ƒ sMGrÈÈIl hoxf hI pvygf, ikAuNik lokF ƒ AuhnF qy bhuq AumIdF hn, ies leI afpxy aks ƒ DuMdlf nf hox idE. AuhnF pwqrkfr BfeIcfry ivwc eykqf dI loV qy Ëor idMidaF afiKaf ik cMzIgVH pRYs klwb afpxy gTn vyÜy isrP iewk kmry qwk sIimq sI, pr awj afpsI eykqf bxfeI rwKx dy blbUqy dyÈ df sB qoN mhwqvpUrn pRYs klwb bx igaf hY. AuhnF afiKaf ik awj pwqrkfr dy nfÜ nfÜ hr nfgirk ƒ sUcnf aiDkfr qihq iksy vI mihkmy qoN koeI vI jfxkfrI hfsl krn df jo aiDkfr imilaf hY, Aus nfÜ srkfr aqy pRÈfÈn dI lokF pRqI iËMmyvfrI vDI hY. AuhnF afiKaf ik aijhy sYmInfr pwqrkfrF ƒ afpxI iËMmyvfrI pRqI sucyq krn leI aihm rol adf krdy hn.
juafieMt aYkÈn kmytI dy mYNbr ÈRI jsvIr isMG Aupwl aqy ÈRI surjIq isMG sfhI ny ies mOky afiKaf ik pwqrkfr pRÈfÈn aqy smfj ivwc iewk kVI df kMm krdy hn. jdoN kdy sfzy lokF ƒ pRÈfÈn qoN koeI iensfP nf imly qF Auh pwqrkfrF df shfrF lYNdy hn, ies leI sfzI muwK qvwjoN afm jnqf dy ihwqF ƒ pRÈfÈn dy iDafn ivwc ilafAux vwl hoxI cfhIdI hyY. AuhnF afiKaf ik sfƒ smfj ivwc pxp rhIaF burfeIaF, BrUx hwiqaf, nÈy, dfj dhyj afid iKlfP zt ky PrË inBfAuxf cfhIdf hY.
ies mOky izptI kimÈnr sRI surjIq isMG iZwlo, iËlHf muwKI zf: kOsquwB Èrmf ny vI sMboDn kIqf . ÈRomxI akflI dl dy iËlHf pRDfn jgdIp isMG cImf aqy zf[ jI[aYs[ rupfl knvInr juafieMt kmytI pRYs klwbË ny zf[ hrcrn isMG bYNs, ÈRI srbjIq isMG pMDyr, izptI kimÈnr, aYs[aYs[pI afid qoN ielfvf iËlHy Br qoN afey sfry pwqrkfrF df DMnvfd kridaF afiKaf ik juafieMt aYkÈn kmytI vwloN iËlHy dy smUh pwqrkfrF ƒ iewk plytPfrm qy iekwTf krky jo ieh iewk iswiKafdfiek sYmInfr kIqf igaf hY, ies nfÜ ijwQy pwqrkfrqf dy Kyqr ƒ mfrg drÈNn imlygf, AuQy pwqrkfr afpxy pyÈy pRqI hor vDyry sucyq ho ky smfj dI syvf kr skxgy.
ies mOky qy bfbf bMdf isMG bhfdr ieMjInIairMg kflj dy ipRMsIpl zf[ mnjIq isMG gryvfl, mfqf gujrI kflj dy ipRMsIpl zf[ gurmohn isMG vflIaf, ÈRomxI sfihqkfr zf[ hrcMd isMG srihMdI, ÈRI pI[aYs[kflVf iËlHf lok sMprk aÌsr, aYzvokyt aYn[aYs[itvfxf, klBUÈn mlhoqrf pRDfn ngr kONsl bsI pTfxF, Bfrq BUÈn vrmf aYzvokyt, ÈRI afr[aYn[Èrmf, pMzq nryÈ Èrmf, ÈRI suBfÈ cMd juafieMMtkmytI dy mYNbr rfijMdr isMG, jsvMq isMG, aÈok DImfn, jgdyv isMG, gurimMdr isMG gryvfl afid qoN ielfvf iËlHy dy smUh pwqrkfr hfËr sn. styj skwqr dI BUimkf aMgryËI itRibAUn dy pwqrkfr ÈRI suirMdr Bfrdvfj ny bfKUbI inBfeI. ies mOky juafieMt kmytI pRYs klwbË vwloN muwK mihmfn, ivsyÈ mihmfn aqy bfkI pqvMiqaF df XfdgfrI icMnH dy ky snmfn kIqf igaf.
do amrIkI qy pMj XhUdIaF sxy 150 qoN iËafdf mfry gey.
sYn ÌrFissko-bMby (blivMdrpfl isMG Éflsf) amrIkI styt ivBfg ny bMbeI ivc do amrIkIaF dy mfry jfx dI puÈtI kIqI hY. ienHF ivc vrjInIaf BfeIcfry ivcoN aYln (58) qy AusdI DI nfEmI (13) dy nfm ivBfg ny dwsy hn.
iesqoN ielfvf inAU Xfrk Èihr df rfbI gYvrIl holtËbrg (29) qy AusdI vhutI irvkf (28) qy iqMn hor XhUdIaF dy XhUdI Drm sYNtr ivc mfry jfx dI Ébr hY. mfry gey pMjF XhUdIaF ivcoN iqMn amrIkI ÈihrI sn. irvkf ieËrfeIl ivc pYdf hoeI sI qy Aus kol dohrI ÈihrIaq sI. ienHF df iek bytf moÈy jo kwlH CinCrvfr ƒ do sfl ho jfeygf, awj inafsrf ho igaf. ieh XhUdI EQy Drm pRcfr leI gey hoey sn.
amrIkf qoN aYÌ[bI[afeI[ dI iek tIm vI bMbeI ivclI golIbfrI dI jFc pVqfl leI cwl peI hY. pfiksqfn qoN lYÌtInYNt jnrl ahmd Èujf pfÈf jo afeI aYs afeI pfiksqfn df muKI hY, vI bMbeI jf ky bMbeI pulIs dI pVqfl ivc Èfml ho ky AunHF dI mdd krygf.
BfrqI ivdyÈ mMqrI muKrjI ny hmilaF leI pfiksfn vwl AuNglI AuTfeI hY, ijsdf jvfb dyNidaF pfiksqfn dy riKaf mMqrI aihmd muKqfr ny ikhf hY ik ibnF iksy jFc dy ielËfm lfAuxf Êlq gwl hY. dwKxI eyÈIaf bfry rYNz kfrporyÈn dy mfihr kirstIn Ìyar ny ikhf hY ik mfmly dy vzy pYmfny qy hox krky hmlfvr ihMdosqfn dy hI jfpdy hn ijnHF ƒ bfhroN shfieqf imlI ho skdI hY. pUrI inrpwK jFc pVqfl hox qoN bfad hI iksy isty qy phuMcx dI AumId ho skdI hY.
iek kroV awsI lwK dI abfdI vfly Èihr muMbeI ƒ ienHF hmilaF ny byhwd pRBfvq kIqf hY qy iBafnk zr df mfhOl isrj idqf hY.ienHF hmilaF ivc inrdoÈF ƒ mfrn vfilaF ny afpxI pCfx bfry aMq qwk BulyKf pfeI riKaf hY aqy hux qwk vI iesdf pqf nhIN ligaf. aqMr-rfÈtrI jFc duafrf dysI hmlfvrF df Kurf Koj kiZaf jf skdf hY ijsdI qfr sfDvI pRigaf Tfkur qy krnl pRoihq dy mfstrF nfl vI juV skdI hY. purfxy pr nvyN nvyN Ëfhr hoey ihMdU aiqvfd dIaF jVHF zUMGIaF jfpdIaF hn. nON aiqvfdIaF dy mfry qy iek dy ÌVy jfx bfry Bfrq dy pIlI pqwrkfrI dy mfihr pwqrkfrF ny Ébr idqI hY. kuwl 17 ivdyÈIaF dy mfry jfx dI Ébr hY, ijnHF ivc iqMn jrmn, iek jfpfnI, iek isMGfpurI, iek ieMglYNz, iek kYnyzIan, iek afstrylIaf qy do ÌrFs dy nfgirkF dy mfry jfx dI Ébr hY.
isafsqdfn juMmyvfr, GtigxqIaF ƒ AunHF dy hwk idwqy ibnF ienHF vrqfiraF do koeI hwl nhIN : pMc pRDfnI
PiqhgVH sfihb 28 nvMbr, aOjlf -
''muMbeI ivwc hoey ihMsk hmly ƒ pUrf dyÈ bhuq nyVy qoN vyK irhf hY. lok awj aijhy vrqfiraF ipCly asl kfrnF aqy iesdy shI hwl bfry jfxnf cfhuMdy hn qy ies vfsqy Bfrq srkfr qy rfjnIqkF ƒ lokF awgy jvfbdyh hoxf pvygf. dyÈ ivc rihMdIaF vwK vwK kOmF ivckfr isasqfdfnF vloN ipCly lMmy smyN qoN ÌYlfeI jf rhI nÌrq aqy GwtigxqI ivroDI mhOl hI iesdf kfrn hY.” ienHF ivcfrF df pRgtfvf kridaF ÈRomxI akflI dl pMc pRDfnI dy pRËIzIam mYNbr BfeI hrpfl isMG cImf, jQybMdk skwqr BfeI suirMdr isMG ikÈnpurf aqy dl dy XUQ ivMg dy afgU BfeI sMdIp isMG kYnyzIafn ny kIqf.
Aukq afgUaF ny ikhf ik dyÈ ivc ihMdU, muslmfn, iswK, iesfeIaF afid ivckfr isasqdfnF ny hI nÌrq vDfAux ivc sB qoN vwzf rol inBfieaf hY. AunHF ikhf ik isafsqdfnF vloN pYdf kIqy mhOl kfrn hIN pihlF `84 ivc iswKF df nslGfq vfpiraf qy iPr 2002 ivc muslmfnF df kqlyafm hoieaf. iesy mhOl aDIn awj bhu igxqI dy idl ivc GwtigxqIaF `qy kfbË hox dI soc hfvI ho cuwkI hY, ies soc ƒ bdlxf hovygf. dyÈ ivc GwtigxqIaF dy bxdy hwk AunHF ƒ dyxy hoxgy.
AunHF ikhf ik jo kuJ awj muMbeI ivc vfpr irhf hY Auh ienHHF nOjvfnF dI nrfËgI dI hI isKr hY ik Auh KuwlH ky iswDy mukfbly leI awgy af rhy hn qy aijhy vrqfiraF qoN BwivK dI iBankqf df aMdfËf sihjy hI lgfieaf jf skdf hY. ies df ieko iek hwl iehI hY ik kOmF ivckfr pYdf kIqI geI afpsI nÌrq dUr kr ky sdBfvnf df mhOl isrijaf jfvy. bhu igxqI ƒ vI idl ivc GwtigxqIaF leI afdr kfiem krnf pvygf. AunHF smwisafvF qy musiklF ƒ smJxIaF qy hwl krnIaF pYxgIaF. dyÈ ƒ iek Gr vrgf mhOl dy ky hI ies nslI nÌrq ƒ Éqm kIqf jf skdf hY.
AunHF Bfrq srkfr ƒ vI apIl kIqI ik bgfvq df hwl golI nfl kwZx dI nIqI hux iqafg dyxI cfhIdI hY. AunHF ikhf ik amrIkf ikMny sflF qoN aÌgfinsqfn ivc golI nfl inptx ivwc lwgf hoieaf hY, ieËrfeIl aqy sRI lMkf vI kRmvfr ÌlsqInIaf aqy ilwty ƒ golI nfl dbfAux dI nIqI qy hI cl rhy hn pr nqIjf isÌr hI inkilaf hY. AunHF ikhf ik aijhy vrqfiraf df ieko hwl hY jo asIN suJfieaf hY. golI dI nIqI srkfr lMmy smyN qoN vrqdI af rhI hY qy Ausdf nqIjf sB dy sfhmxy hY. AunHF ikhf ik aijhIaF GtnfvF leI iksy kOm ivÈyÈ ƒ bdnfm krn dI nIqI vI CwzxI pvygI. rfjnIqkF vloN kOmF aMdr pYdf kIqIaF geIaF dUrIaF ƒ imtf ky hI ies ies smwisafvF ƒ hwl kIqf jf skdf hY.
iswK ivafhF `qy Krcy Gwt krn
jgrfAuN/jsbIr Èyqrf-
akfl qÉq sfihb dy jQydfr igafnI gurbcn isMG ny iswKF ƒ ivafhF `qy Krcy Gwt krn leI ikhf hY. AunHF ikhf ik ivafhF `qy dyKf-dyKI ivwqoN bfhr ho ky Krcf krnf pMjfbIaF ƒ afriQk sMkt vwl Dwk irhf hY. dfj-dhyj smyq hor smfijk kurIqIaF ny sfzI soc bdl idwqI hY qy ienHF sfrIaF gwlF dy iswty vjoN mfnisk pRyÈfnIaF vI vD rhIaF hn. ieQoN pMj iklomItr dUr nfnksr sMprdfie dI TfT nfnksr klyrF ivKy phuMcy isMG sfihb ny ikhf ik ÈRomxI akflI dl dy pRDfn suKbIr isMG bfdl dI pqnI bIbI hrismrq kOr vloN ies bfry idwqf suJfa ÈlfGfXog hY. AunHF dwisaf ik akfl qÉq pihlF hI dfj-dhyj dI lfhnq aqy ivafhF `qy Krcy rokx leI kOm ƒ jfgrUk krn leI muihMm ivwZx dI iqafrI kr irhf hY. ies kMm `c ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI df sihXog ilaf jfvygf.
hirafxf `c vwKrI gurduafrf pRbMDk kmytI bxfey jfx dy msly `qy AunHF ikhf ik aijhIaF koiÈÈF pMQ ƒ doPfV krn leI kIqIaF jf rhIaF hn, jo kdy sPl nhIN hoxgIaF. AunHF ikhf ik ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI smuwcy iswKF dI hY, nf ik iksy sUby jF ielfky df ies `qy ivÈyÈ aiDkfr hY. AunHF ikhf ik ÈRomxI kmytI aqy sRI akfl qÉq sMsfr dy smuwcy iswKF ƒ iek plytPfrm `qy ilafAux leI XqnÈIl hY qF jo kOm ƒ smyN-smyN isr drpyÈ msilaF dy hwl leI iek sFJf qy mËbUq plytPfrm muhweIaf krvfieaf jf sky. AunHF hirafxf `c vwKrI gurduafrf kmytI bxfAux leI srgrm lokF ƒ ÈrfrqI ansr dwisaf. isMG sfihb ny ikhf ik akfl qÉq BrUx hwiqaf sbMDI pihlF hI afdyÈ jfrI kr cuwkf hY aqy hux smfj dy hornF msilaF `qy vI ivcfr-crcf krky pRBfvI kdm cuwky jfxgy.
piqqpuxy aqy niÈaF dy vD rhy ruJfn `qy icMqf pRgt kridaF AunHF ikhf ik mfpy aqy aiDafpk ies pfsy aihm Xogdfn pf skdy hn. nfnksr PyrI bfry puwCy jfx `qy AunHF ikhf ik ies sMprdfie nfl AunHF df purfxf qy gUVHf irÈqf hY. AunHF nfnksr sMprdfie vwloN iswKI dy pRcfr qy pRsfr `c pfey jf rhy Xogdfn vI ÈlfGf vI kIqI. ies smyN bfbf lwKf isMG ny isMG sfihb df nfnksr puwjx `qy svfgq kIqf. hornF qoN ielfvf jgdyv isMG kfAuNky, bljIq isMG, DrimMdr isMG afid vI ies mOky mOjUd sn.
BydBry hflq `c awg lwgx kfrn ivafhuqf dI mOq
mfCIvfVf 28 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf) iewQoN 5 ikloN mItr dUrI `qy pYNdy ipMz sihjo mfjrf dI iewk 22 sflF aOrq dI BydBrI hflq ivwc awg lwgx kfrn mOq ho geI. pRfpq jfxkfrI anusfr ropV roz siQq pYNdy ipMz ÌiqhgVH byt dy svrgvfsI jspfl isMG dI lVkI mnpRIq kOr df ivafh krIb iewk sfl pihlF ipMz sihjo mfjrf dy bUtf isMG puwqr bldyv isMG nfl hoieaf sI.
puls ƒ idwqy ibafn `c imRqk dI mfqf rivMdr kOr ny ikhf ik awj jdoN myrI lVkI afpxy shury Gr stov `qy cfh bxfAux lwgI qF acfnk stov Pwt igaf. ijs nfl ik myrI DI burI qrFH nfl sVH geI. ijs kfrn jÉmF dI qfb nf JwlidaF AusdI mOq ho geI. mfCIvfVf puls ny imRqk aOrq dI mF dy ibafnf `qy 174 dy qihq kfrvfeI kridaF lfÈ post mfrtm dy leI isvl hspqfl smrflf Byj idwqI .
bwcf agvf kys `c do loVIdyN mulËm kfbU
mfCIvfVf 28 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf)kuwJ idn pihlF ielfky dy ipMz cklI mMgF ivwc ZfeI sflF bwcy ikRÈ ƒ cuwkx vfly do Ìrfr kiQq doÈIaF ƒ puls ny awj afpxI jwdoN jihd qoN bfad kfbU kr ilaf. pRfpq kIqI jfxkfrI anusfr kfbU kIqy ieh dovyN ivwkI qy ikMdU vfsI rwqyvfl Gtnf vfly idn qoN Ìrfr dwsy jFdy sn. ijnHF ƒ ik puls ny kfÌI Bwj-nwT qoN bfad kfbU kr ilaf.
bËurg BydBrI hflq `c lfpqf
mfCIvfVf 28 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf )iewQy suMdr ngr dy vÈnIk krqfr isMG (75) GroN bËfr `c dvfeI lYx igaf muV Gr nhIN priqaf. lfpqf hoieaf bËurg jo ik ÈrIirk qOr `qy kfÌI kmËor sI. ies sbMDI jfxkfrI idMidaF BqIijaF ny dwisaf ik kwlH idn dy ZfeI vjyN dy krIb Auh GroN nyVy pYNdy klIink `qy dvfeI lYx gey sI, pr Èfm qwk jdoN Auh vfps nhIN muVy qF Gr dy mYNbrF vwloN AunHF dI qlfÈ ÈurU kIqI geI . ies sbMDI sQfnk puls ƒ vI sUcnf dy idwqI hY. guMm hoey bËurg idmfgI qOr qy iblkul TIk dwsy jFdy hn.
sVk dy tuwty hoey toty ƒ lokF ny afp hI sMvfrn df bIVf cuwikaf
mfCIvfVf 28 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf) afpxy hwQIN afpxf afpY hI kfj svfrIaY gurbfxI dy pivwqr mhF vfk df afsrf lYNidaF iewQoN rfhoN roz `qy pYNdy ipMz AuDoNvfl dy nËdIk lgBg awDf iklomItr tuwty hoey sVky dy toty ƒ pRÈfÈx dI lMmI AuzIk - Jfp qoN bfad ÈRomxI gurUduafrf pRbMDk kmytI dy mYNbr jwQydfr ikRpfl isMG KIrnIaF aqy pRiswD smfj syvI iÈv kumfr iÈvrI dI agvfeI
ivwc 50 dy krIb trYktr trflIaF qy iewk jy[ bI[ sI[ mÈIn dI mdd nfl sVk ƒ svfrn df bIVf cuwk ilaf qy idn Br afpxf kMm cflU rwiKaf.
mOky `qy phuMc ky dyiKaf igaf ies rsqy ivwc ijwQy do-do Puwt zUMGyN toey pey hn AuWQy hI myn roz df ihwsf hox krky roËfnf BfrIaF gwzIaF lMGx nfl kwcI imwtI vI DuwDl df rUp Dfr geI sI. pYdl cwlx vfly dy pYr gozy-gozy Kubdf sI. ieh Cotf ijhf totf ijwQy hr roË lokF dy mUMh - isr
imwtI kwty nfl Brdf sI AuWQy afey idn koeI nf koeI durGtnf vI GtdI rihMdI sI. ies tuwtI sVk df iËkr BfvyN pihlF vI keI vfr mIzIaf ivwc af cuwkf hY pr pRÈfÈx dy kMnHF `qy jUM nf srkI . afKr lokF ny AuWpr idwqy gur - vfk df shfrf lYNidaF ies inÈkfm syvf df bIVf cuwk ilaf hY. ies mOky qy muuwK Xogdfn pfAux vfilaF ivwc gur ikRpf knstrkÈn dy mflk dljIr isMG bflI, gnI nbI KF ÈfpkIpr aYso: dy pRDfn vnIq kumfr, bMq isMG srpMc, pRkfÈ isMG sfbkf srpMc, gurpRIq isMG, blvIr isMG, idvfn isMG srpMc, amrIk isMG srpMc, jsdyv isMG tfzF , DrmpRIq qy jwgU sYNsovfl smyq anykF kfr syvkF ny syvf inBfeI.
smfj dy grIb qbky dy lokF aqy aOrqF ƒ afpxy pYrF qy KVHy hox leI vwD qo vwD krËy dyx
PiqhgVH sfihb 28 nvMbr,aOjlf -
bYkF dI iËlHf slfhkfr kmytI dI mIitMg awj ieQy bwcq Bvn ivKy sRI surjIq isMG iZwlo izptI kimÈnr dI pRDfngI hyT hoeI, ijs ivc s: suKdyv isMG ilbVf mYbr pfrlImYt ivȲyÈ qOr qy phuMcy. izptI kimÈnr ny bYkF vwlo ies ivwqI sfl dI pihlI iqmfhI dI kfrguËfrI dI smIiKaf kridaF qswlI df pRgtfvf kIqf. sRI iZwlo ny dwisaf ik iËlHy ivc hux qwk sfry bYkF vwlo KyqIbfVI smfl skyl ieMzstrI aqy hor dUjy pRyEirtI sYktr ivc 677[74 kroV rupey dy krËy lokF ƒ idwqy gey. AunHHF sfry bYk aiDkfrIaF ƒ afiKaf ik smfj dy grIb qbky dy lokF aqy aOrqF ƒ afpxy pYrF qy KVHy hox leI vwD qo vwD krËy dyx qy Ëor idwqf aqy afiKaf ik hr bYk ijnHF ƒ pMjfb srkfr dIaF skImF dy kys bxf ky lokF leI krËy dyx vfsqy Byjy jFdy hn AunHF ƒ ibnHF iksy dyrI qo krjy muhweIaf krvfey jfx. AunHF ieh vI afiKaf ik hr bYk dI brFc afpxy qOr qy 50-50 svY rujgfr krYizt kfrz aqy 25-25 jnrl krYizt kfrz bxfey jfx df jo tIcf idwqf hY Auh pUrf kIqf jfvy. sRI iZwlo ny iËlHy dy sfry bYk aiDkfrIaF ƒ afiKaf ik AunHF dy ijMny vI kys adflqF ivc cwl rhy hn AunHF iËlHy ivc lwg rhI 20 aqy 21 dsMbr ƒ mYgf lok adflq ivc sYtlz krvf ley jfx .
sRI vI[ ky[ bwqf[ lIz iËlHf mYnyjr ny bYkF ƒ aYs[ sI[ sI[ , jI[ sI[ sI[ aqy zI[ afr[ afeI[ smyq smUh skImF aDIn ies ivwqI sfl leI idwqy tIicaF ƒ pUry krn qy Ëor idwqf. sRImqI mnjIq kOr mYnyjr irjrv bYk ny sfry mYnyjrF ƒ afiKaf ik AunHF kol ijMny vI purfxy not afAuFdy n Auh lY ky irjrv bYk qo bdlvf skdy hn.
sRI aÈvnI mhfjn shfiek jnrl mYnyjr nbfrz ny dwisaf ik iËlHy ivc giTq 1181 svY Yshfieqf smUhF ivco 1002 ilMk kIqy gey hn . ies mIitMg ivc sIR aYn[ ky[ neIar cIP mYnyjr styt bYk afP pitaflf, vwK vwK bYkF dy ij²lHy rfbqfkfrF aqy vwK vwK ivBfgF/eyjMsIaF dy iËlHf muwKIaF ny iÈrkq kIqI .
10 pRIqÈq kys afpsI smJoOqy rfhI inptfey jf cuwky hn
PiqhgVH sfihb 28 nvMbr, aOjlf-
iËlHf aqy sYÈn jwj-km- cyarmYn iËlHf kfƒnI syvfvF aQfrtI PiqhgVH sfihb sRI suirMdr kumfr gupqf ny dwisaf ik iËlHy ivc dIvfnI, POjdfrI aqy mfl adflqF duafrf hux qwk 3000 qo vDyry kysF df PYslf kIqf jf cuwikaf hY. sYÈn kort PiqhgVH sfihb duafrf lgBg 10 pRIqÈq kys afpsI smJoOqy rfhI inptfey jf cuwky hn aqy hor kys inptfAux leI Auprfly cwl rhy hn . sRI gupqf ny dwisaf ik lok adflqF pRqI lokF ivc ieMnf AuqÈfh hYY ik Auh BfrI igxqI ivc hr roË afpxf kys ijvy ivvfihk kys , durGtnf df klym kys, cYk bfAUs kys aqy smJOqf hox Xog POjdfrI kys aqyy puils ivBfg dIaF antrys irportF inptfAux leI pRI lok adflq ivc phuMc rhy hn. AunHF hor dwisaf ik bYkF, tYlPon kMpnIaF, lYz mfrtgyj bYk, sihkfrI bYk afid dy vI kys lok adflqF ivc inptfAux leI rucI lY rhIaF hn. sRI gupqf ny dwisaf ik trYiPk kysF df inptfrf smUh jwj sfihbfnF vwlo 5 aqy 6 dsMbr ƒ smJOqf hox Xog POjdfrI kysF aqy POjdfrI apIlF df inptfrf 9 aqy 10 dsMbr ƒ vUmYn sYl aqy Coty moty aprfiDk kysF df inptfrf 3 aqy 4 dsbMr ƒ aYzIÈnl iËlHf sYÈn jwj duafrf kIqf jfvygf . AunHF hor dwisaf ik Auh kys ijnHHf ivc plIbfrgyinMg leI drKfsq dfier kIqI hYY Auh kys 6 aqy 13 dsMbr ƒ pRI iltIgyitv kys 1,3,6 aqy 13 dsMbr ƒ, cYk bfAuUNs dy kys, 1,3 aqy 15 dsMbr ƒ, smUh adflqF duafrf dIvfnI, irkvrI kys aqy apIlF 2,9 aqy 16 dsMbr ƒ puils ivBfg dIaF antrys irportF sMbMDI 6,13 aqy 20 dsMbr ƒM, ikrfey sMbMDI kys aqy apIlF smUh adflqF duafrf 6,8 aqy 15 dsMbr ƒ , ivvfhk kys 2,9 aqy 16 dsMbr ƒ adflqF duafrf inptfey jfxgy .
iËlHf sYsn jwj anusfr pRI lok adflqF ivc durGtnfvF dy klym kys, bYkF dy kys, dIvfnI kys, ivvfihk kys, btvfry dy kys, trYiPk, smJOqf hox Xog, tYlIPon kMpnIaF dy ibwlF dI irkvrI dy kys rYgUlr kIqy jf rhy hn .
ptvfr XUnIan df zYlIgyt ajlfs srihMd ivKy hoieaf
PiqhgVH sfihb 28 nvMbr, aOjlf -
iËlHf rYvIinAU ptvfr XUnIan df zYlIgyt ajlfs srihMd ivKy hoieaf ijs ivc iËlHy smUh zYlIgytF ny Bfg ilaf aqy purfxI qihsIl aqyy iËlHf bfzI ƒ BMg krky nvy isry qo iËlHf bfzI dI srbsMmqI nfl cox kIqI geI ijs ivc gursyvk isMG igwl pRDfn, isMgfrf isMG sInIar mIq pRDfn, avqfr isMG, idlbfg isMG dono mIq pRDfn, myjr isMG jnrl skwqr, prmjIq isMG Kjf²ncI, mohx isMG juafieMt skwqr, krmjIq isMG pRYs skwqr, gurivMdr isMG dPqr skwqr, kulivMdr isMG aYzItr qo ielfvf gurmyl isMG ƒ pMjfb df mYbr cuixaf igaf .
iewk hor somflIaf `c jhfË agvf
nYrobI/eyjMsIaF-
somflI lutyiraF ny awj iewk rsfiex vfhk jhfË ƒ agvf kr ilaf. ijs ivwc cflk smyq 25 BfrqI vI Èfml hn. jhfË `qy qfienfq iqMn ibRitÈ surwiKaf gfrz vI smuMdr `c kud ky hYlIkfptr dI mdd nfl bc gey.
sUqrF ny nF nf dwsx dI Èrq `qy dwisaf ik agvf jhfË dy nyVy-qyVy gÈq kr rhy iewk lVfkU jhfË ny bcfa leI hYlIkfptr Byjy lyikn jdoN qwk ieh phuMcy qF lutyry lfeIbyirafeI JMzy dy nfl jf rhy jhfË ƒ agvf kr cuwky sn. sUqrF ny dwisaf ik brqfnvI surwiKaf gfrz smuMdr ivwc CflF mfr ky bc gey pr cflk tIm dy 25 BfrqI aqy do bMglfdyÈI mYNbr ajy vI jhfË ivwc hn. somflIaf nyVy lutyry ies qrHF dIaF GtnfvF ƒ ipCly kfÌI smyN qoN aMËfm dy rhy hn. ieslfimk awqvfd dy iÈkfr ies pUrbI aÌrIkf dy grIb dyÈ ivwc 1991 qoN koeI kfrjkfrI srkfr nhIN hY.
ies sfl somflIaf dy smuMdrI Kyqr ivwc hmly df iÈkfr hoieaf ieh 96vF jhfË hY. mlyÈIaf ivwc aMqrrfÈtrI mYrItfiem ibAUro dy smuMdrI sUcnf kyNdr dy muKI noiel sUg anusfr jhfË isMGfpur qoN cwilaf sI. AunHF dwisaf ik jhfË dy kYptn ny kyNdr ƒ jfxkfrI idwqI ijs ny aMqrrfÈtrI surwiKaf blF ƒ sfvDfn kIqf. cflk tIm dy mYNbrF dI hflq aqy lutyiraF duafrf hmly kIqy jfx dy qrIky bfry ajy qwk koeI jfxkfrI nhIN iml skI.
muMbeI `c mrn vfilaF dI igxqI 125 qoN vD geI hY aqy 300 dy krIb ivakqI ËÉmI hoey hn, mrn vfilaf ivc 9 ivdyÈI nfgirk, 14 puils mulfËm aqy 8 awqvfdI Èfml hn.
buwDvfr dyr rfq dyÈ dI afriQk rfjDfnI ivc hoey sB qoN vwzy awqvfdI hmly kfrn awj pUry mhFngr ivc dihÈq df sfieaf brkrfr irhf. puils aiDkfrIaF dy dwsx anusfr hmly dOrfn mrn vfilaF dI igxqI 125 qoN vD geI hY aqy 300 dy krIb ivakqI ËÉmI hoey hn, ijnHF ivc 9 ivdyÈI nfgirk, 14 puils mulfËm aqy 8 awqvfdI Èfml hn. pRDfn mMqrI ny iesy islisly `c awj rfÈtr ƒ sMboDn kridaF ies kfrvfeI ipCy ivdyÈI qfkqF df hwQ dwisaf, jdoN ik gRih mMqrI iÈv rfj pfitl ny ikhf ik ies hmly dy kuJ aihm surfÊ hwQ lwgy hn. puils aqy hor rfhq krmI awj sfrf idn hotl ivc rih rhy ivakqIaF ƒ kwZx ivc lwgI rhI. ies hmly dI dyÈ-ivdyÈ qoN pRmuwK nyqfvF ny ies hmly dI inMdf kIqI hY.
aiDkfrIaF df kihxf hY ik ÈwkI 9 hmlfvr igRÌqfr kIqy gey hn. mhFrfÈtr dy puils muKI eyaYn rfey ny dwisaf ik Ebrfey aqy qfj hotl ivc ajy vI sYNkVy lok Psy hoey hn, pRMqU AunHF spwÈt kIqf ik koeI vI ivakqI awqvfdIaF dy kbËy ivc nhIN hY, blik hotl ivc Tihry hoey hn. iesy dOrfn Ebrfey hotl `coN awj Èfm qwk ivakqIaF surwiKaq kwZ ilaf igaf.
jl sYnf dI pwCmI kmFz dy kmFzr vfeIs aYzimrl jy aYs bydI ny dwisaf ik Aukq bMDkF bfry Auh puÈtI nhIN kr skdy ik bMdI bxfey gey lok hotl dy mihmfn hn jF nhIN. pr AunHF ƒ CuzfAux leI muwTByV jfrI hY. jnrl aPsr kmFizMg (jIEsI) myjr jnrl afr ky huwzf ny dwisaf ik ieh hmly socI smJI sfiËÈ dy qihq nuksfn phuMcfAux dy ierfdy nfl kIqy gey hn. aiDkfrIaF ny dwisaf ik Auh inÈicq qOr `qy ieh nhIN dws skdy ik awqvfd dy iKlfÌ kfrvfeIaF kdoN smfpq hoxgIaF. ies qoN ielfvf jo lfÈF kwZIaF jf rhIaF hn, AunHF dI vI jFc kIqI jf rhI hY ik ikqy lfÈF nfl ivsPotk smwgrI qF nhIN bMnI hoeI. iËkrXog hY ik muMbeI `c buwDvfr rfq do pMj sqfrf hotlF smyq 7 sQfnF `qy awqvfdI hmly `c 100 qoN vwD lok mfry gey sn aqy pOxy 300 dy krIb ivakqI ËÉmI ho gey sn. KuPIaf sUqrF anusfr ieh awqvfdI buwDvfr rfq ikÈqIaF rfhIN gytvya afÌ ieMzIaf phuMcy aqy iPr sVk dy rsqy qfj mihl hotl aqy tfvr hotl phuMcy. iewk Auc KuPIaf aiDkfrI ny dwisaf ik sfƒ jfxkfrI imlI hY ik awqvfdI dwKxI muMbeI `c iewk qwt `qy iekwTy hoey sn, ajy ies jfxkfrI ƒ puÉqf krnf hY ik ieh awqvfdI krfcI qoN muMbeI phuMcy sn. iewk aiDkfrI df kihxf hY ik hmlfvrF ny Éud ƒ zYkn mujfhdIn dy mYNbr dwisaf hY, pRMqU aijhI iksy jQybMdI dI koeI jfxkfrI nhIN hY. sMBfvnf ieh vI hY ik ies nvIN jQybMdI df nfm lYxf awqvfdIaF dI koeI cfl ho skdI hY.
dyÈ dI afriQk rfjDfnI muMbeI ivc hoey awqvfdI hmly aqy hux qwk jfrI puils kfrvfeI dy mwdynËr pRDfn mMqrI ny rfÈtr dy nF sMboDn `c ikhf ik sfƒ pUry Bfrq vfsIaF ƒ duwK dI GVI `c iekjut ho ky mukfblf krn dI ËrUrq hY. pRDfn mMqrI ny ikhf ik hux ËrUrq pY geI hY ik sfrf ivÈv iekjut ho ky awqvfdIaF dy mukfbly leI iqafr hovy aqy hr pwDr `qy awqvfdIaF dIaF gqIivDIaF ƒ nfkfm kIqf jfvy. pRDfn mMqrI ny ikhf ik dyÈ dI puils aqy KuPIafqMqr awqvfdIaF nfl inptx leI smrwQ hY aqy jld hI sfzy jvfn awqvfdIaF ƒ kbËy ivc kr lYxgy. kyNdr srkfr mhFrfÈtr srkfr ƒ hr qrHF dI mdd dy rhI hY qy Aus nfl lgfqfr sMprk rwiKaf jf irhf hY. AunHF ikhf ik aijhIaF GtnfvF nfl inptx leI sÉq kdm cuwky jfxgy. AunHF awqvfdI hmly `c ÈhId jvfnF dI pRsMsf krdy hoey jvfnF ƒ ÈrDFjlI vI idwqI. ies Gtnf dI dyÈ-ivdyÈ dy nyqfvF vwloN inMdf kIqI jf rhI hY, ijnHF ivc amrIkf dy nvyN cuxy gey rfÈtrpqI brfk Ebfmf, sMXukq rfÈtr dy skwqr jnrl bfnkI mUn, brqfnIaf dy pRDfn mMqrI gorzn brfAUn, ihMd kimAUinst pfrtI (mfrksvfdI), pMjfb dy muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl qy musilm jmfq -ey- aihmdIaf Èfml hn.
awqvfd dy Éfqmy leI sFJy XqnF dI loV : kurYÈI
ihMd-pfik `c KuPIaf jfxkfrI sFJI krn dI pyÈkÈ
cMzIgVH/inrml mfnÈfhIaf-
pfiksqfn dy ivdyÈ mMqrI mkdUm Èfh muhMmd kurYÈI ny ikhf ik awqvfd dy Éfqmy leI sFJy Xqn krn dI loV hY. ies dy leI Bfrq-pfiksqfn ƒ iml ky sFJy kMm krny cfhIdy hn. AunHF ikhf ik dovyN dyÈF ivckfr ies kMm vfsqy KuPIaf sUcnfvF df adfn-pRdfn hoxf bhuq ËrUrI hY. awqvfd ivroDI gqIivDIaF `qy kfbU pfAux leI dovyN dyÈF dI ieMtYlIjYNs ibAUro dy afpsI sihXog dI pyÈkÈ kridaF AunHF ikhf ik aijhf krn nfl awqvfdIaF dy mnsUibaF ƒ nfkfm kIqf jf skdf hY.
sRI kurYÈI ny ikhf ik muMbeI ivc bMb DmfikaF nfl hoey jfnI mflI nuksfn nfl AunHF ƒ jo Jtkf lwigaf hY qy ieh Gtnf bhuq hI mMdBfgI hY. smfj ivc koeI vI ivakqI awqvfd ƒ sihx nhIN kr skdf. Bfrq qy pfiksqfn dovyN hI awqvfd dy iÈkfr hn aqy awqvfd ivÈv pwDr `qy cuxOqI bixaf hoieaf hY. AunHF df kihxf sI ik ieslfmfbfd kuJ hÌqy pihlF hI ies qrHF dy hmilaF df iÈkfr hoieaf sI. ies qrHF dIaF GtnfvF `c mIzIaf ƒ nYgitv cwlx dI bjfey pOËyitv cwlxf cfhIdf hY. sRI kurYÈI ny ikhf ik ienHF DmfikaF dy ipCy iks df hwQ hY, ies bfry ieMnI jldI iksy njIqy `qy nhIN phuMicaf jf skdf. sRI kurYÈI ny ikhf ik awqvfd nfl inptx dy leI Bfrq ƒ hr qrHF df sihXog dyx leI pfiksqfn pUrI qrHF iqafr hY. mYN Bfrq dy ivdyÈ mMqrI pRxb muKrjI nfl ies sbMD ivc gwlbfq kIqI hY. AunHF ikhf ik Bfrq qy pfiksqfn dy dovyN dyÈF dy surwiKaf slfhkfr aqy Auc pwDr dy sInIar aiDkfrIaF `c hOt lfeIn `qy lgfqfr gwlbfq hoxI cfhIdI hY qF ik surwiKaf ƒ lY ky dovyN dyÈF ivckfr lgfqfr gwlbfq huMdI rhy. AunHF ikhf ik Bfrq qy pfiksqfn ƒ ies Kyqr ivc ÈfqI aqy surwiKaf ƒ lY ky vwK-vwK muwidaF `qy muwZ qoN gwlbfq krnI cfhIdI hY. Bfrq aqy pfiksqfn dovF ƒ hI afpxy sroq awqvfd dI smfpqI dy leI vrqoN ivc ilafAuxy cfhIdy hn. pwqrkfrF dy suaflF dy juafb idMidaF sRI kurYÈI ny ikhf ik Auh afpxy dOry dOrfn idwlI ivc vwK-vwK mfmilaF ƒ lY ky Bfjpf dy nyqf lfl ikRÈn azvfnI, Kwby pwKI nyqfvF aqy hornF pfrtIaF dy nyqfvF nfl vI mulfkfq krngy.
AunHF ikhf ik Auh buwDvfr ƒ Bfrq dy ivdyÈ mMqrI pRxb muKrjI ƒ vI imly sn qy AunHF nfl ivsQfr ivc gwlbfq hoeI hY. AunHF ny dovyN dyÈF dy ivckfr vwK-vwK afriQk muwidaF aqy awqvfd dy nfl lVfeI dy leI dovyN dyÈF dy KuPIaf cIÌF dy qflmyl dy leI afpsI sihXog `qy gwlbfq hoeI. AunHF df kihxf sI ik Auh hfl hI ivc sRIlMkf ivc pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG vwloN idwqy gey ibafn df suafgq krdy hn. AunHF df kihxf sI kÈmIr muwdy df hwl Bfrq aqy pfiksqfn dy lokF dI afpsI iewCf ÈkqI nfl hwl hoxf hY. dovyN hI dyÈF ny ienHF sQfnF `qy jfrI kfÌI Pors lgfeI hoeI hY aqy asIN ienHF muwidaF dy hwl `qy phuMcxf hY. AunHF ny Bfrq qoN cynfb nihr dy pfxI dy msly ƒ hwl krn dI gwl vI khI hY. sRI kurYÈI df kihxf sI ik Auh iewQy dovyN dyÈF dy sbMDF ivc suDfr dy leI iewk pfiksqfnI, ÈihrI aqy iksfn dy qOr `qy afey hn. AunHF ny ikhf ik dyÈ dy ies ihwsy qy pfiksqfn dy lokF ivc keI smfnqfvF hn. Bfrq aqy pfiksqfn dy dovyN hI dyÈF dI abfdI ivc vfDf ho irhf hY aqy Auqpfdn ivc kmI af rhI hY. AunHF ikhf ik jo sfmfn pfiksqfn qoN Bfrq ƒ cfhIdf hY aqy jo sfmfn pfiksqfn ƒ Bfrq qoN cfhIdf hY, Aus df dovyN dyÈF ivc qbfdlf hoxf cfhIdf hY. ies nfl dovyN hI dyÈF ƒ lfB hovygf qy ivkfs hovygf.
lVikaF dI qrHF lVkIaF ƒ vI smfj ivc bxdf mfn snmfn dyxf cfhIdf hY
PiqhgVH sfihb 27 nvMbr, aOjlf -
ieQo nyVly ipMz PiqhgVH inAUaF ivKy gRfm pMcfieq aqy XUQ sports klwb dy sihXog nfl mfdf BrUx hwiqaf iKlfP blfk pwDrI aYzvokyÈI vrkÈfp lgfeI geI ies vrkÈfp dy muwK mihmfn zfktr mohx isMG sn aqy ies vrkÈfp ivc ielfky Br ivco lokF ny smUlIaq kIqI . ies mOky vrkÈfp ivc phuMcy pwqvMiqaF ƒ sMboDn kridaF afiKaf ik sfƒ lVikaF dI qrHF lVkIaF ƒ vI smfj ivc bxdf mfn snmfn dyxf cfhIdf hYY aqy lVkf aqy lVkI ivc koeI aMqr nhI smJf cfhIdf ikAuNik lVkIaF awj lVikaF dy mukfbly hr Kyqr ivc awgy hn . AunHF afiKaf ik awj smfj ivc 64 PIsdI bËurg afpxIaF DIaF dy isr qy inrBr hn ikAuNik lVky jfiedfd dy vws pY ky afpxy bËurg mfqf ipqf ƒ buZfpy `c AunHHF dI syvf krn dI QF AunHHF nUUM ibrD afsrmF ivc rihx leI mËbUr kr idMdy hn . ies mOky hornF qo ielfvf prim²Mdr isMG bI eI eI, rfm isMG srpMc,mYbr blfk sMmqI suKimMdr isMG, kysr isMG sfbkf srpMc, zf: suKdyv isMG pMc, krqfr isMG pMc, isMgfrf isMG, sohx isMG cOkIdfr afid qo ielfvf vwzI igxqI ivc pwqvMqy aqy ngr invfsI hfËr sn.
'' smfj pRqI pwqrkfrF dI ijMmyvfrI `` AuWqy ivÈyÈ sYmInfr 29 nvMbr ƒ
PiqhgVH
sfihb, 27 nvMbr, aOjlf -
juafieMt
kmytI pRYs klwbË PiqhgVH sfihb vwloN 29 nvMbr ƒ svyry 11 vjy sQfnk bwcq Bvn ivKy smfj pRqI pwqrkfrF dIaF iËMmyvfrIaF ivÈy qy iewk sYmInfr df afXojn kIqf jf irhf hY. ieh jfxkfrI idMidaF kmytI dy knvInr zf[ jI[aYs[rupfl ny dwisaf ik ies sYmInfr ivwc zf[ hrcrn bYNs mIzIaf slfhkfr muwK mMqrI pMjfb muwK mihmfn vwjoN iÈrkq krngy jdoN ik pRDfngI ÈRI srbjIq isMG pMDyr pRDfn pRYs klwb cMzIgVH krngy. AuhnF dwisaf ik ies sYmInfr ivwc sbMDq ivÈy qy bljIq bwlI (ajIq) aqy pwqrkfrI dy Kyqr nfÜ juVIaF pRmuwK ÈKÈIaqF prcy pVHngIaF.
ies sMbMD ivc awj juafieMt kmytI dI iek ivÈy²È mIitMg vI hoeI ijs ivc smfgm dIaF iqafrIaF nuUM aMiqm CohF idwqIaF geIaF aqy ies smfgm leI vwK vwK pwqrkfrF dIaF izAuUtIaF vI lgfeIaF geIaF . mIitMg ivc kmytI dy mYbr surjIq isMG ÈfhI, jsbIr isMG AuWpl, suirMdr Bfrdvfj, rfijMdr isMG, gurpRIq isMG mihk, hrpRIq isMG igwl, jsvMq isMG, aso²k DImfn, jgdyv isMG, gurimMdr isMG gryvfl afid ny ikhf ik iËlHy dy pwqrkfrF
vwlo krvfieaf jfx vflf ieh plyTf sYmInfr pwqrkfrF ƒ ivigafnk Xuwg ivc nvI syD dyx leI shfeI iswD hovygf . ies mOky AuWqy kmytI mYbrF ny iËlHy dy smUh pwqrkfrF ƒ apIl kIqI ik Auh vD cVH ky ies sYmInfr ivwc ihwsf lYx leI PiqhgVH sfihb ivKy bwcq Bvn puwjx.
trwk dI lpyt `c afAux kfrn BYx Brf dI mOq
mfCIvfVf / kuhfVf 27 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf/ mFgt) sQfnk kuhfVf roz `qy awj svyry iewk qyË rÌqfr trwk dI lpyt `c afAux nfl skUtr svfr BYx Brf dI mOky `qy hI mOq ho geI. puls ny doÈI trwk cflk dy iÉlfP afeI[ pI[ sI[ dI Dfrf 304,ey[ 279, 427 qy 201 dy qihq prcf drË krky trwk ƒ kbËy ivwc lY ilaf hY. jdik trwk cflk mOky qoN Ìrfr hox `c sÌl ho igaf.
iewkqr kIqI jfxkfrI anusfr hrpRIq kOr (23) puwqrI nfQ isMG afpxy Brf bwgf isMG puwqr drbfrf isMG vfsI ipMz rfeINaF afpxy skUtr nMbr pI[ bI[ 10 aYks 2039 `qy ipMz qoN mfCIvfVf vwl ƒ jf rhy sn. jdoN Auh ipMz pMjytf dI pulI dy nËdIk phuMcy qF iewk qyË rPqfr trwk nMbr aYc[ pI[ 12 ey[ 9581 ny afpxI lpyt ivwc lY ilaf. dony ccyry BYx Brf dI mOky `qy hI mOq ho geI. jdik trwk zrfeIvr prmjIq isMG puwqr idaf rfm ipMz phfV pur mOky qoN Ìrfr ho igaf. puls ny post mfrtm dy AuuprMq lfÈf pirvfr vfilaF dy hvfly krky aglyrI kfƒnI kfrvfeI ÈurU kr idwqI hY.
XUQ kFgrs dI blfk pwDr leI kIqI jfx vflI cox leI 28 nvMbr qo nfmËdgI pwqr Brn dI pRikRaf ÈurU
PiqhgVH
sfihb 27 nvMbr, aOjlf -
kul ihMd kFgrs kmytI dy jnrl skwqr qy mYbr pfrlImYt rfhul gFDI dI XUQ kFgrs ivc pfrdrÈqf ZMg nfl BrqI krn dI muihMm qihq blfk pwDr leI kIqI jfx vflI cox leI 28 nvMbr qo nfmËdgI pwqr Brn dI pRikRaf ÈurU kIqI jf rhI hY aqyy ieh cox jmhUrIaq ZMg nfl ibnHF iksy pwKpfq qo inrpwK qOr qy krvfeI jfvygI ienHF ivcfrF df pRgtfvf awj srihMd ivKy pfrtI dy pRDfn aYzvokyt lKvIr isMG rfey dI pDfngI hyT afXoijq pRYWs kfnPMrs ƒ sMboDn kridaF kFgrs pfrtI vloN inXuwkq iËlf cox afbËrbr ÈRI jgnnfQ ÈYNtI ny kIqf. AunHHF afiKaf ik ies cox ivc iËlHy Br dy XUQ kFgrsI votr afpxI vot df iesqymfl krngy aqy Auh afpxI psMdIdf iËlHf pRDfn aqy hor afhuwdydfr cuxngy . AunHF ikhf ik 28 qy 29 nvMbr doN idn BrqI leI nfmËdgI pwqr blfk pwDrI coxF leI kIqI jfvygI jdo ik 30 nvMbr ƒ nfmËdgI pwqrF dI Cfx-bIx iek dsMbr ƒ kfgË vfps ley jfxgy jd ik 2 dsMbr qoN coxF leI cox kMpYn ÈurU kIqI jfvygI. AunHF dwisaf ik 7 dsMbr ƒ blfk pwDrI kmytI leI coxF hoxgIaF qy 8 dsMbr ƒ XUQ kFgrs dy bxy mYNbrF duafrf blfk pwDrI cox df nqIËf aYlfinaf jfvygf. AunHF dwisaf ik sB qoN vwD votF pRfpq krn vflf blfk df pRDfn dUjy nMbr qy afAux vflf vfeIs pRDfn, qIjy nMbr qy afAux vflf jnrl skwqr qoN ielfvf cfr hor jnrl skwqr ley jfxgy ijs ivc iek aOrq jnrl, iek aYWs[sI[aYWs[tI, do jnrl skwqr aYNs[tI[aYWs[tI, iek jnrl skwqr E[bI[sI[ iminAUrtI ivcoN ilaf jfvygf . iesy pRkfr aglI iËlf pwDr dI cox qoN bfad styt pwDr leI cox krvfeI jfvygI. AunHF ikhf ik ies cox pRxflI nfl ielfky ivc afpxI idwK qy imhnq nfl hI awgy ilaFdf jfvygf qy iksy vI pRkfr koeI iÈPfrÈ afid awgy nhIN afvygI. ies mOky hornf qoN ielfvf sfbkf mMqrI zf[ hrbMs lfl, ivDfiek sfDU isMG Drmsoq iËlf pRDfn aYzvokyt lKvIr isMG rfey, gursiqMdr isMG Ëwlf, srpMc BuipMdr isMG bDoCI, sMdIp isMG bwl, sfDU rfm Bwtmfjrf pRDfn blfk kFgrs srihMd, rxjIq isMG qrKfx mfjrf, jY isMG cIP kFgrs syvf dl, sMdIp vrmf, qipMdr isMG ey[afr[E, Em pRkfs qFgVI, jgvIr isMG qrKyVI, iËlf XUQ kFgrs dy jnrl skwqr jgjIq isMG kokI, rfijMdr isMG ibwtU, gurjMt isMG BmfrsI, jsvIr isMG rfijMdrgVH, mlkIq isMG rfijMdrgVH, ggndIp isMG smÈyr ngr, rxdIp isMG lfzI, mlkIq isMG nrYxf, rxDIr isMG Jfmpur, Em pRkfs muKyjf, aYzvokyt hrkMvl isMG aYWs[aYWs[XU[ afeI, divMdr isMG Ëwlf, hrmndIp isMG gogI, divMdr isMG Ëwlf, hrpRIq isMG jwlf afid vI hfËr sn.
muwK skwqr pMjfb ny sbËIaF dI nvInqm qknIk nfÜ kIqI kfÈq ƒ vyiKaf
PiqhgVH
sfihb, 27 nvMbr, aOjlf -
muwK skwqr pMjfb srkfr ny awj ies iËlHy dy ipMz hMsflI ivKy AudwmI iksfn zf[ suKcYn isMG iswDU vwloN nvIN qknIk nYt hfAUs (jflIdfr Gr) ivwc iÈmlf imrc, tmftr afid sbËIaF dI nvInqm qknIk nfÜ kIqI kfÈq ƒ vyiKaf. ies mOky AuhnF nfÜ zf[ blivMdr isMG iswDU zfierYktr KyqIbfVI, pMjfb styt PfrmrË kimÈn dy cyarmYn, zf[ jI[aYs[kflkt, slfhkfr zf[ pI[aYs[rMgI aqy mYNbr bUtf isMG rumfxf vI sn.
ÈRI
rmyÈieMdr isMG ny ies mOky afiKaf ik PslI iviBMnqf ƒ AuqÈfihq krn aqy aMqrrfÈtrI mMzI dy mfpdMz anusfr imafrI pYdfvfr leI ËrUrI hY ik iksfn KyqIbfVI dy nvInqm ZMg qrIky apxfAux, ijs nfÜ nf isrP Auh Gwt rkby ivwcoN vI ikqy vwD munfPf kmf skdy hn, sgoN ieh vfqfvrx dI svwCqf aqy ËmIn dI ishq leI vI bhuq lfBkfrI hn. AuhnF ikhf ik aijhIaF nvInqm qknIkF pRqI iksfnF ivwc jfgrUkqf vDfAux leI KyqIbfVI, bfgbfnI, pMjfb styt Pfrmr kimÈn aqy ikRÈI ivigafn kyNdr afpsI sihXog nfÜ 5-7 ipMzF ivwcoN iewk-iewk AudwmI iksfn ƒ ieh qknIkF apxfAux leI pRyirq krn, ijnHF qoN sbMDq ielfky dy bfkI iksfn vI AuqÈfihq ho ky ienHF ZMg qrIikaF nfÜ apxf ky afpxf afriQk pwDr Aucf kr skdy hn. AuhnF afiKaf ik ienHF ivBfgF vwloN iksfnF ƒ ienHF skImF leI bkfiedf isKlfeI aqy sbiszI vI idwqI jFdI hY. ÈRI rmyÈ ieMdr isMG ny zf[ igwl dy ies nYt Pfrm ivwc gihrI rucI idKfAuNidaF AuhnF dI ies pihlkdmI dI ÈlfGf kIqI.
ies
mOky ÈRI surjIq isMG iZwloN izptI kimÈnr ny muwK skwqr ƒ XkIn idvfieaf ik iËlHy ivwc AudwmI iksfnF ƒ AuqÈfihq krn leI pMjfb srkfr dIaF vwK vwK skImF ƒ ieMn ibMn lfgU kIqf jfvygf aqy iksfnF ƒ Xog mfrgdrÈn vI idwqf jfvygf.
ies
mOky zf[ suKcYn isMG iswDU ny dwisaf ik AuhnF ajy ÈurUafqI rUp ivwc iewk knfl rkby ivwc tmftr aqy iÈmlf imrc dI kfÈq afrMBI hY, ijs qy AuhnF df 1 lwK rupey Krc afey hn. AuhnF afiKaf ik ieh qknIk iksfnF leI bhuq lfhyvMd hY aqy ies qoN rvfieqI ZMg nfloN iewk Psl dI pRqI knfl 30 qoN 35 kuivMtl qwk vDyry pYdfvfr iml skdI hY.ies qoN ielfvf Ìsl bfhrI afbo-hvf qoN bcI rihx kfrn rsfiexF afid dI sprya nf mfqr hI huMdI hY aqy Ìsl iËafdf smyN qwk KVHI rwK ky vDyry munfPf huMdf hY aqy iksfn iewk eykV ipwCy iewk sfl ivwc 4 lwK rupey qwk munfPf kmf skdy hn. AuhnF afiKaf ik mOjUdf smyN pRqI knfl 95 lwK rupey dy anumfixq Krc qy 40 hËfr rupey qwk dI sbiszI pMjfb styt Pfrmr kimÈn vwloN idwqI jFdI hY. AuhnF bfkI iksfnF ƒ vI ieh qknIk apxfAux dI slfh idwqI qF jo Auh idn pRqI idn Gwt huMdI jf rhI KyqIXog BUmI ivwcoN vwD munfPf kmf skx.
ies
mOky ÈRI gurpfl isMG cfhl aYs[zI[aYm PiqhgVH sfihb, srbjIq isMG kMDfrI muwK KyqIbfVI aÌsr, idlpRIq isMG bfgbfnI ivkfs aÌsr vI mOjUd sn.
zYlIgytF ny awj ieiqhfsk iËly PiqhgVH sfihb df dOrf kIqf
PiqhgVH sfihb 27 nvMbr, aOjlf
mfnv sMsfDn ivkfs mMqrflf aqy srv iswiKaf aiBafn aQfrtI pMjfb (Bfrq srkfr) vwlo rfÈtrI pwDr qy sfieMs aqy gØixq ivÈy ivc ivafpk suDfr leI vrkÈfp dy afXojn leI 28 rfjF aqy kydr pRÈfisq rfjF dy 160 zYlIgytF ny awj ieiqhfsk iËly PiqhgVH sfihb df dOrf kIqf . zfierYktr jnrl sYkMzrI iswiKaf ikÈn kumfr dy idÈF inrdyÈF hyT zYlIgytF ny imlz, aYlImYtrI aqy sInIar sYkMzrI skUlF ivc jf ky aiDafpkf nfl ivcfr goÈtI kIqI . ies qo pihlF zYlIgYtÈ ny sMGol ivKy hVwpf aqy mihjodVo swiBafqf dI ivÈQfrpUrvk jfxkfrI pRfpq kIqI .
gurduvfrf sRI PiqhgVH sfihb zyYlIgytË dy phuMcx qy iËlHf iswiKaf aPsr (sYkMzrI) ivjY kOÈl, iËlHf gfeIzYs kOÈlr crnjIq isMG Kflspur aqy gurduvfrf sRI PiqhgVH sfihb hYz gRMQI BfeI hrpfl isMG ny AunHF df inwGf svfgq kIqf . aYs aYc afr zI dy muwKI sirqf imwql aqy muwK slfhkfr ivnY ptnfiek ny afiKaf ik srv iswiKaf aiBafn pRogrfm qihq sB ƒ iswiKaq krnf hY aqy iswiKaf dy imafr ivc aiDafpkF dy sihXog nfl suDfr krnf hY. AunHF afiKaf ik ies mMqv ƒ lY ky kydr srkfr ny pUry dyÈ ivc vwK vwK iviÈaf qy vrkÈfp df aiDafn clfieaf hY. AunHF ikhf ik Auh pMjfb af ky Kfs krky pivwqr asQfn gurduvfrf sRI PiqhgVH sfihb dy drÈn krky bhuq pRsMn hoey hn. AunHF afiKaf ik pMjfb vfsIaF ny AunHF ƒ ieMnf ipafr idwqf ik AunHF ƒ aijhf ipafr pUry Bfrq ivc nhI imilaf . gurduvfrf sRI PiqhgVH sfihb dy hYz gRMQI BfeI hrpfl isMG ny zYlIgyt ƒ sRI gurU goibMd isMG, Coty ÈihbËfidaF bfbf jorfvr isMG, bfbf Piqh isMG aqy mfqf gujrI jI dy jIvn dI ivsQfrpUrvk jfxkfrI idwqI ijs nuUM sux ky Auh Bfvuk hoieaf aqy AunHHF dIaF awKF nm ho geIaF .
ies mOky iËlHf iswiKaf aPsr ivjY kOÈl ny afiKaf ik iswiKaf dyÈ dy ivkfs leI ËrUrI hY. ies mhfn kfrj ivc hr ivakqI ƒ afpxf vwzmuwlf Xogdfn pfAuxf cfhIdf hY. ies zYlIgyt ivc phuMcy ky ky Tfkur styt pRojYkt zfierYktr ibhfr, surjIq isMG styt pRojYkt jMmU kÈmIr , zf: AuipMdrjIq rYzI aFDrf pRdyÈ, mhfsky jI mhfrfstr, lqf jI qfimlnfzU, purikafsqf iqRpurf, ivnY ptnfiek, aYm aYc afr zI , noitafl, sujfqf, sRImqI nIml Bgq, iCMdo aMimRqsr, sfhnI gurdfspur, krm isMG mfnsf, sohx lfl iProËpur ƒ ijlHf gfeIzYs kOÈlr crnjIq isMG Kflspur, gurduvfrf sRI PiqhgVH sfihb dy hYz gRMQI BfeI hrpfl isMG vwlo isropfE aqy iswK ieiqhfs nfl sbMDq ieiqhfsk pusqkF dy ky snmfinq kIqf igaf . ies mOky kulijMdr isMG iËlHf sfieMs suprvfeIjr , KuÈvMq rfey Qfpr , jgdIs isMG dmhyVI, pUrn cMd, sMjIv kumfr, rfjyÈ Èrmf, hrjIq isMG suhfghyVI, krm isMG BYxI klF, ims sujfnf aqy 15 ividak sMmfDn eyjMsIaF dy afgU vI hfËr sn .
muMbeI `c bMb Dmfky qy golIbfrI-101 hlfk, 300 ËÉmI
: zI[ afeI[ jI[ aÈok kfmqy qy ey[ tI[ aYs[ muKI krkry qy sflskr smyq 9 puils aÌsr mfry gey
muMbeI, 26 nvMbr (eyjMsIaF)-awj dyr rfq muMbeI dy vwK-vwK 12 QfvF `qy awqfvdIaF vloN kIqy hmilaF `c ey[ tI[ aYs[ muKI ihMmq krkry, zI[ afeI[ jI aÈok kfmqy qy aYnkfAUNtr spYÈilÈt ivjY sflskr sxy 101 ivakqI mfry gey aqy 305 qoN vwD hor ËÉmI ho gey. puils ny do awqvfdIaF ƒ muTByV dOrfn mfr idwqf qy do awqvdIaF ƒ igRÌqfr kr ilaf. siQqI dI gMBIrqf ƒ vyKidaF dyr rfq sfrI muMbeI `c ÌOj qfienfq kr idwqI geI. ies qoN ielfvf idwlI qoN aYn[ aYs[ jI[ dy 200 kmFzo bulf ley gey ijnHF ny sfrI kfrvfeI afpxy hwQF `c lY leI. svyr dy 3[00 vjy qwk vwK-vwK QfvF `qy POj aqy awqvfdIaF ivcfly muwTByV jfrI sI. awqvfdIaF ny krIb iewko smyN `qy BIV vfly qy mÈhUr sQfnF ƒ inÈfnf bxfieaf ijQy afm qOr `qy amIr lok hI afAuNdy hn. awqvfdIaF pMj qfrf hotl qfj qy Aubrfey `c 20 dy krIb ivdyÈI nfgirkF ƒ bMDk bxf ilaf. awqvfdIaF ny qfj hotl, Ebrfey kYPy, ilEpolz rYstorYNt, kfmf hspqfl, tI[ vI[ styÈn, subrbn ivly pfrly, nrImn puafieMt, CqrpqI iÈvfjI trmInl rylvy styÈn qy mYrIat hotl afid ielfikaF ƒ inÈfnf bxfieaf. ieh sfry Èihr dy pRiswD sQfn hn. sUqrF anusfr qfj hotl ivc awqvfdIaF ny iqMn bMb Dmfky kIqy aqy Aubrfey hotl ivc lMmf smF golIbfrI hox qoN ielfvf 6 jbrdsq Dmfky kIqy. mYrIat hotl joik muMbeI dy pRiswD ielfky jUhu ivc siQq hY `qy vI awqvfdIaF ny PfeIirMg kIqI.
ies PfeIirMg `c 80 ivakqI mfry gey qy krIb 250 ËÉmI ho gey ijnHF ƒ qurMq hspqfl phuMcfieaf igaf. ies Ébr qoN bfad puils ny qurMq hrkq `c afAuNidaF sfry nfËuk KyqrF ƒ Gyr ilaf qy Èihr `c rYz alrt df aYlfn kIqf igaf. sUqrF anusfr sB qoN pihlF 10[33 imMt `qy awqvfdI CqrpqI iÈvfjI trmInl rylvy styÈn dy XfqrI hfl `c dfÉl ho gey qy ey[ ky[-47 rfeIPlF nfl PfeIirMg ÈurU kr idwqI qy gRnyz suwt idwqf ijs nfl 10 ivakqIaF dI mOq ho geI aqy 30 dy krIb ËÉmI ho gey. iesy qrHF qfj hotl dy 3 krmcfrI vI gRnyz hmly ivc mfry gey. mFJygfAuN `c iek kfr Dmfky dOrfn 3 ivakqI hor mfry gey.
puils ny awqvfdI hmly dI puÈtI kridaF dwisaf ik ies qoN ielfvf awqvfdIaF ny qfj hotl, Ebrfey kYPy, ilEpolz rYstorYNt, kfmf hspqfl, tI[ vI[ styÈn, subrbn ivly pfrly, nrImn puafieMt ielfikaF, CqrpqI iÈvfjI trmInl rylvy styÈn ƒ inÈfnf bxfieaf. ieh sfry Èihr dy pRiswD sQfn hn. puils anusfr awqvfdIaF ny tI[ vI[ styÈn dy bfhr puils dI iek vYn `qy bMb nfl hmlf kIqf qy mOky qoN Prfr ho gey. Aubrfey hotl `c awqvfdI vwzI mfqrf `c hiQafr lY ky vV gey ijs ƒ puils ny Gyrf pf ilaf. ies qoN ielfvf subrbn ivly pfrly `c awqfvdIaF ny iek PlfeI Evr pul hyTF KVHI kfr ƒ bMb nfl Auzf idwqf ijs `c do ivakqIaF dI mOq ho geI. sUqrF anusfr pihlF qF ies PfeIirMg ƒ do DiVaF `c lVfeI hI smiJaf igaf pr ijAuN hI awqvfdIaF vloN Dmfky kIqy gey qF puils dy hoÈ AuWz gey. nrImn puafieMt-2 qy ivly pfrly `qy bMb Dmfky hox qoN bfad puils ny ies pfsy vwl afvfjfeI rok idwqI qy ielfky ƒ Gyr ilaf. tI[ vI[ styÈn ƒ jfx vflIaF sfrIaF ryl gwzIaF rok idwqIaF geIaF ijs kfrn svfrIaF ƒ vI KwËl-Kuafr hoxf ipaf.
puils do AuWzy hoÈ : ÈurU `c jdoN PfeIirMg dIaF ÉbrF afeIaF qF puils ny ies ƒ do DiVaF dI lVfeI hI smiJaf pr jldI hI iek qoN bfad iek QfvF qoN jdoN PfeIirMg qy DmfikaF dIaF ÉbrF puwjIaF qF puils dy hoÈ AuWz gey. awqvfdIaF ny rvfieqI hmilaF qoN htidaF pihlF sfry QfvF `qy PfeIirMg kIqI qy iPr gRnyz suwty. awqvfdI PfeIirMg krky Bwjy nhIN sgoN keI GMty PfeIirMg krdy rhy.
kyNdr vloN qurMq srgrmI : DmfikaF dI Ébr suxidaF hI kyNdrI gRih mMqrflf hrkq `c af igaf qy mfmly dI pUrI jfxkfrI pRfpq kIqI. mMqrfly ny puils ƒ qurMq cOksI vrqx dI hdfieq kIqI qy nfl hI idwlI `c rYz alrt df aYlfn kr idwqf. awqvfdI puils dI jIp lY ky dOVy : jdoN puils awqvfdIaF nfl mukfbly `c ruJI hoeI sI qF Èryafm awqvfdI puils dI hI jIp lY ky Prfr ho gey. awqvfdI ny afpxy pUry hONsly df sbUq idMidaF Prfr huMidaF vI PfeIirMg kIqI qy llkfrdy hoey Prfr ho gey.
ivdyÈI nfgirk bMDk bxfey : awqvfdIaF ny qfj qy Aubrfey hotl qy kfmf hspqfl `c amrIkI qy ieMglYNz dy nfgirkF ƒ pfsport vyK ky bMDk bxf ilaf. awqvfdI kfÌI smF PfeIirMg krdy rhy qy iPr AunHF ny icwtI JMzI vI ivKfeI. jdoN awqvfdIaF ƒ Bwjx df koeI rfh nf lwBf qF AunHF ny ivdyÈI nfgirkF ƒ bMDk bxf ilaf. sUqrF anusfr Aubrfey hotl ivc awqvfdIaF ny 40 dy krIb ivdyÈI nfgirk ƒ bMDk bxf ilaf. bfad `c awqvfdIaF ny kfmf hspqfl `c do bMDkF ƒ mfr idwqf. sUqrF anusfr hotl ivc iqMn BfrqI sFsd vI iGr gey.
9 awqvfdI igRÌqfr : puils ny qfVdyv ielfky `c 9 awqvfdIaF igRÌqfr kr ilaf hY. do awqvfdIaF hlfk : iesy dOrfn puils ny do awqvfdIaF ƒ mukfbly dOrfn mfr idwqf. puils anusfr keI QfvF `qy awqvfdIaF nfl muwTByV cwl rhI hY qy do awqvfdIaF ƒ mfr idwqf igaf hY.
puils aiDkfrI mfry gey : awqvfdIaF nfl hoeI muTByV dOrfn zI[ afeI[ jI[ aÈok kfmqy qy ey[ tI[ aYs[ muKI ihMmq krkry qy aYnkFAUtr spYsilÈt krkry sxy 10 puils aiDkfrI mfry gey. sUqrF anusfr jdoN awqvfdI puils dI jIp lY ky Bwj rhy sn qF AunHF ƒ rokx dI koiÈÈ krdy puils aiDkfrIaF ƒ golIaF lwg geIaF ijs krky Auh ÈhId ho gey. awqvfdIaF df ah hmlf ieMnf Ëbrdsq sI ik iek vfr puils dIaF sfrIaF kfrvfeIaF asPl huMdIaF nËr afeIaF.
azfvfnI vwloN pRDfn mMqrI nfl gwlbfq : iesy dOrfn Bfjpf afgU aYl[ ky[ azvfnI ny pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG nfl Ìon `qy gwlbfq kIqI. pRDfn mMqrI ny ivÈvfs dvfieaf ik awqvfdI ƒ PVn leI leI muwK mMqrI dys rfE ivlfsmuK nfl gwlbfq hoeI qy idwlI qoN ivÈyÈ kmFzo Byjy gey hn.
krnl puroihq POj qoN brÉfsq
nvIN idwlI, 26 nvMbr (ivÈv vfrqf)-mflygfEN DmfikaF dy doÈI lYYPtInYNt krnl pRsfd puroihq ƒ awj POj qoN brÉfsq kr idwqf igaf hY.
pRfpq jfxkfrI anusfr puroihq ƒ jdoN qwk mflygfEN mfmly ivc adflq qoN klIn icwt nhIN iml jFdI qd qwk Auh POj dI vrdI nhIN pihn skdy. mhfrfÈtr ey[tI[aYWs[ ny puroihq smyq DmfikaF dy hor doÈIaF `qy mkokf lgfieaf sI. hflFik puroihq ƒ Cy mhIny qwk koeI rfhq imlx dI sMBfvnf nhIN hY ikAuNik mkokf dy qihq doÈI Cy mhIny qwk Ëmfnq leI arËI nhIN dy skdf.
hwnf Postr mfmly ivc pRvfsI BfrqI minMdr pfl isMG kohlI doÈI krfr
lMdn, 26 nvMbr (ivÈv vfrqf)- hwnf Postr mfmly ivc minMdr pfl isMG kohlI ƒM sËf idvfAux vflI kfƒnI tIm ny Aus ƒ igRPqfr krn aqy ibRtyn hvfly krn leI BfrqI aiDkfrIaF df DMnvfd kIqf hY. iËkrXog hY ik iek sQfnk adflq ny pRvfsI BfrqI minMdr pfl isMG kohlI ƒ brqfnIaf dI nfbflg lVkI hwnf Postr ƒ agvf krky jbr ijnfh krn AuprMq Aus dI hwiqaf krn dy mfmly ivc doÈI krfr idMidaF Aus ƒ 24 sfl kYd dI sËf suxfeI hY. ies guMJldfr mfmly dy pRmuwK rUp ivc aYlystr insbyt ny 2007 ivc kohlI `qy mukwdmf clfAux dy AudyÈ nfl Aus ƒM ibRtyn ilafAux leI puils aqy BfrqI aiDkfrIaF dy nfl kMm kIqf sI. insbyt ny dwisaf ik asIN hYmpÈfier Kyqr dI puils BfrqI aiDkfrI aqy ivdyÈ aqy rfÈtr mMzl dPqr dy sihkrmIaF df DMnvfd krnf cfhuMdy hF, ijnHF ny iml ky kMm kIqf hY aqy ijs nfl kohlI ƒ ibRtyn hvfly kIqf jfxf sMBv hoieaf sI. hwnf Postr dI hwiqaf qoN bfad kohlI Bfrq af igaf sI aqy hwnf dy mfqf-ipqf vwloN clfey geI mIzIaf muihMm qoN bfad Aus ƒ pwCmI bMgfl qoN igRPqfr kIqf igaf sI aqy julfeI 2007 ivc kohlI ƒ brqfnIaf dy hvfly kr idwqf igaf sI.
qfimlnfzU `c mohlyDfr vrKf, 28 mOqF
qfimlnfzU `c ipCly cfr idnF qoN mohlyDfr vrKf ho rhI hY. vrKf kfrn Gwto-Gwt 28 ivakqIaF dI mOq ho geI aqy sYNkVy byGr ho gey. vrKf kfrn rfjDfnI cyneI smyq sUby dy cfr iËlHy burI qrHF pRBfivq hoey hn. qfimlnfzU dy muwK mMqrI aYm kruxfinDI ny afpxy mMqrI mMzl dy mYNbrF, iËlHf izptI kimÈnrF aqy cuxy hoey pRqIinDIaF ƒ vrKf qoN pRBfivq KyqrF df dOrf krn aqy rfhq kfrjF dI ingrfnI krn dy afdyÈ idwqy hn.
mohlyDfr vrKf ƒ dyKidaF cyneI, nfgfptnm aqy qMjfvur dy iËlHf kimÈnrF ny sfry skUl-kflj bMd krn dy afdyÈ idwqy hn. mOsm ivBfg vwloN idwqI jfxkfrI anusfr qfimlnfzU dy keI ihwisaF `c agly 24 GMitaF dOrfn keI QfvF `qy mohlyDfr vrKf ho skdI hY aqy ies dOrfn qyË hvfvF vI cwlxgIaF. rfmyÈvrm `c 67 iklomItr pRqI GMty dI rÌqfr nfl qyË hvfvF cwl rhIaF hn, ijwQy ipCly 6 idnF qoN mohlyDfr vrKf ho rhI hY. qfimlnfzU dy ies cwkrvfq vwloN qfimlnfzU dy nfgfptnm aqy pfnbMm qoN buwDvfr rfq qwk lMG jfx dI AumId hY. qyË vrKf aqy hnHyrI kfrn ryl qy sVkI afvfjfeI vwzy pwDr `qy pRBfivq hoeI hY. rfmyÈvrm qoN svyry cwlx vflI rfmyÈvrm-cyneI aYkspRYs, rfmyÈvrm-mdurfey pYsMËr aqy rfmyÈvrm-cyneI syqU aYkspRYs mohlyDfr vrKf kfrn rvfnf nf ho skIaF. rylvy aiDkfrIaF ny dwisaf ik afm qOr `qy 55 iklomItr pRqI GMty dI rÌqfr nfl qyË hvfvF cwlx kfrn rylF ƒ clfieaf nhIN jFdf. Auc aiDkfrIaF dI afigaf imlx qoN bfad hI rylF clfeIaF jfxgIaF.
vrKf kfrn Auprokq iËilHaF dy CwpV, bMnH aqy nihrF `c pfxI df pwDr Aucf AuT igaf hY. iËlHf pRÈfsn ny iksy vI axhoxI nfl nijwTx leI lok inrmfx aqy surwiKaf ivBfg ƒ iqafr rihx leI ikhf hY. mohlyDfr vrKf kfrn vD rhy pfxI dy pwDr kfrn pRBfivq ielfikaF `coN lok ihjrq krky surwiKaq QfvF vwl ƒ jf rhy hn. mOsm ivBfg ny mCyiraF ƒ zUMGy smuMdr `c nf jfx dI slfh idwqI hY, ikAuNik qfimlnfzU aqy pFzIcyrI dy qwtvrqI ielfikaF `c agly 24 GMitaF dOrfn 45 qoN 55 iklomItr pRqI GMty dI rÌqfr nfl qyË hvfvF cwlx df anumfn hY. muwK mMqrI aYm kruxfinDI ny buwDvfr ƒ jfrI ibafn `c ikhf hY ik ipCly kuJ idnF qoN ho rhI mohlyDfr vrKf kfrn sUby dy anykF iËilHaF `c hËfrF lok pRBfivq hoey hn aqy AunHF ƒ skUlF `c Tihrfieaf igaf hY. iËlHf pRÈfsn ƒ AunHF dy Bojn aqy hor suivDfvF AuplbD krvfAux dy afdyÈ idwqy hn. AunHF ny iËlHy dy sMsd mYNbrF, ivDfiekF aqy iËlHf izptI kimÈnrF ƒ qqkfl rfhq kMm ÈurU krn ƒ ikhf hY. AunHF ny ikhf ik vIrvfr ƒ hox vflI mMqrI mMzl dI bYTk ivc ies afÌq sbMDI crcf hovygI aqy pRBfivq lokF leI afriQk shfieqf aYlfnI jfvygI.
bYNkfk hvfeI awzy `qy Dmfkf, keI ËÉmI
eyar ieMzIaf aqy jYt dIaF bYNkfk AuzfxF rwd
QfeIlYNz, nvIN idwlI/eyjMsIaF-
QfeIlYNz ivc pRDfn mMqrI somfcI voNgsfrfq dy asqIÌy dI mMg ƒ lYky bYNkfk aMqrrfÈtrI hvfeI awzy `qy mMglvfr dI rfq qoN pRdrÈn kr rhy ivroDIaF ƒ inÈfnf bxf ky kIqy gey hlky bMb Dmfky ivc keI pRdrÈnkfrI ËÉmI ho gey, jdoN ik hËfrF XfqrI hvfeI awzy `qy Psy rhy. AuDr srkfr ivroDI pRdrÈnF dy mwdynËr Bfrq dI eyar ieMzIaf aqy jYt eyarvyË kMpnIaF ny bYNkfk leI afpxI AuzfxF rwd kr idwqIaF hn. iewk bulfry ny dwisaf ik pRdrÈnkfrIaF dy sMgTn pIpls zYmokryitk alfieMs (pIeyzI) dy cfr lok kwlH rfq bMb Dmfky ivc Aus smyN ËÉmI ho gey jdoN AunHF ny svrnBUmI hvfeI awzy `qy hmlf kr idwqf.
'd nyÈn` dI Ébr ivc dwisaf igaf hY ik hvfeI awzf Bvn dy bfhr cfr Dmfky suxy gey. aÉbfr ivc 12 pRdrÈnkfrIaF dy ËÉmI hox dI gwl keI geI hY. pRMqU puils ny ies dI puÈtI nhIN kIqI.
sRI somfcI dy pyrU ivc eyÈIaf pRsFq afriQk sihXog sMG dI bYTk ivc ihwsf lYx qoN bfad buwDvfr ƒ vqn prqx dI sMBfvnf hY. sRI somfcI vwloN aYmrjYNsI lfgU krn dy aYlfn ƒ lY ky atklF df bËfr grm hY. bYNkfk post ny sRI somfcI dy hvfly qoN ikhf, 'jhfË jdoN vI Auqrygf, mYN Qwly Auqr jfvFgf.` XfqrIaF ƒ cYk ien zYsk dy Qwly jF afpxy smfn `qy sONa ky rfq guËfrnI peI, ikAuNik pRdrÈnkfrIaF ny hvfeI awzf aiDkfrIaF ƒ syvfvF bhfl krn qoN rok idwqf sI. rfjDfnI bYNkfk ivc hÌVf-dÌVI dy mwdynËr keI ivdyÈI AuzfnF rwd kr idwqIaF geIaF. QfeIlYNz afAux vflIaF AuzfxF ƒ bYNkfk dy dUsry hvfeI awzy zoNg musyNg dy rsqy Byijaf igaf. qfËf smfcfr anusfr pIeyzI dy kuJ kfrjkfrI hvfeI awzy dy kMtrol tfbr qwk phuMc gey hn aqy AunHF ny pRDfn mMqrI dy afAux dy smyN dI jfxkfrI mMgI hY.
eyar ieMzIaf dy bulfry ny dwisaf ik bYNkfk eyarport `qy pRdrÈn ƒ dyKidaF eyar ieMzIaF dI AuzfxF ƒ rwd kr idwqf igaf hY. bulfry ny dwisaf ik eyar ieMzIaf dIaF do AuzfxF rvfnf ho geIaF sn, ijnHF ƒ iksy hor nyVlI surwiKaq QF `qy Auqfiraf jfvygf. jYt eyarvyË anusfr idwlI aqy muMbeI qoN bYNkfk leI Aus dIaF do AuzfxF rvfnf hoeIaF sn, ijnHF ƒ klkwqf qoN vfps Byj idwqf igaf. pRfpq sUcnf anusfr lok ivroDI pRdrÈnF kfrn bYNkfk `c aMqrrfÈtrI AuzfxF vwzy pwDr `qy pRBfivq hoeIaF hn aqy ies hvfeI awzy `qy hËfrF XfqrI Psy hoey hn.
iswiKaf ivBfg dy dfavy Tus,
PIs vsUlI dy bfvjUd ividafrQI kMipAUtr iswiKaf qoN vfJyN,
aiDafpkF dI ieMqËfr `c DUV Pwk rhy ny kMipAUtr
mfCIvfVf 26 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf) rfj dy pyNzU ielfky dy grIb bwicaF ƒ kMipAUtr iswiKaf muhweIaF krvfAux dy nfm `qy grIb bwicaF qoN iewkqr kIqy PMzF dy sihXog nfl ivBfg vwloN srkfrI skUlF ƒ AuplwBd krvfey gey kMipAUtr skUlF `c KflI pey DUV Pwk rhy hn. jdik aiDafpkF dy ieMqËfr `c hI iËlHy dy ijafdfqr skUlF dy grIb bwicaF ny ipCly iewk sfl dI kMipAUtr iswiKaf lYx dI PIs vI dy idwqI hY. lyikn AunHF ƒ kMipAUtr igafn df A ,a vI nsIb nhIN hoieaf. hflfq ieh hn ik aiDafpk vwK-vwK skUlF dy iehnF aBfvy bwicaF dy mfipaF ny hux qIjI CmfhI dI kMipAUtr PIs dyx qoN ienkfr kr idwqf hY.
iekwqr jfxkfrI dy muqfibk iËlHf luiDafxf dy kuwl 519 sInIar sYkMzrI , imzl qy hfeI skUlF ivwc bwicaF ƒ kMipAUtr iswiKaf dyx dy leI akqUbr 2007 qoN pihlF bwicaF vwloN iekwTy kIqy aml gfmyitz PMz dy sMXog nfl kMipAUtr KrIdy gey sI. skUlF dy ibjlI dy iblF df pRbMD vI pI[ tI[ ey[ PMz `coN idwqf jfdF sI. kMipAUtr afAuFidaF I ienHF grIb bwicaF `c afs jgI sI ik hux Auh vI ÈihrI bwicaF dI qrHF kMipAUtr iswiKaf lY ky AunHF dy mukfbly KVy ho skxgy. lyikn nIqIaF shI nf hox kfrn ieh bwcy awj vI ies iswiKaf qoN mihrUm hn. jdik hryk mfsUm cfhy Auh anusUicq jF irËrv koty nfl sbMD rwKdf hY skUl ƒ ipCly sfl dI 300 rupey qoN iËafdf PIs dy cuwikaf hY. 6vIN qy 8vIN klfs qwk dy ividafrQI qoN pRqI sfl 300 rupey jdik 8vIN qoN awgy dI klfs vfly ividafrQI qoN 360 rupey kMipAUtr iswiKaf dy nfm `qy vsUly jfdyN hn. sUqrF dI gwl mMnIey qF iËlHy dy 519 skUlF `coN 75 qoN iËafdf skUlF `c kMipAUtr aiDafpkF dy ahudy KflI hox kfrn ividafrQI ies iswiKaf qoN vfJyN hn. blfk mfCIvfVf qy ipMz mfjrf dy srkfrI hfeI skUl dy 150 qoN ijafdf ividafrQI ipCly iewk sfl qoN krIb 50 hËfr rupey PIs adf kr cuwky hn. prMqU AunHF ƒ kMipAUtr dy ivÈy nfl sbMiDq iewk Èbd qwk pVHfieaf nhIN igaf. ienHF dy grIb mfipaF ny qF hux aglI iCmfhI dI PIs dyx qoN tfl-mtol krnI ÈurU kr idwqI hY. ielfky dy hor ipMzF cwklI mMgF, CoVIaF , imlkovfl , ÈyrIaF dy srkfrI skUlF `c vI kMipAUtr ivwidaf dI iehI hflq hY. jdik kuwJ QfvF `qy do skUlF `c iewk aiDafpk lf ky kMm clfieaf jf irhf hY. grIb bwicaF dy nfl ho rhI ies by-ieMnsfPI pr ivBfg dy aiDkfrIaF ny cuwpI DfrI rwKI. jdik iËlHF kMipAUtr koafrzInytr jsvIr isMG ny aiDafpkF dy KflI pey ahuidaF sbMDI puÈtI krdy dwisaf ik aiDafpk BrqI dI cox pRikiraf `c mYirt nf hox dy kfrn ieh ahudy KflI pey hn. jo ik jldI hI Br idwqy jfxgy.
jl sroq ivBfg dy mlfËmf dI pMjfb pwDrI mIitMg hoeI
mfCIvfVf 26 nvMbr (ÈuÈIl Èrmf) pMjfb jl sroq pRbMDn qy ivkfs kfrporyÈn dI jwQybMdI aYs[ sI[ bI[ sI[ ieMplfeIË PYzryÈn pMjfb (rij:) dI iewk jrUrI mIitMg sUbf pRDfn pRym isMG pRIq dI pRDfngI hyT nIloN pfrk ivwc hoeI. ijs ivwc mulfËm vrg dIaF BKdIaF mMgF aqy jwQybMdI dy do sflF zYlIgyt cox swdx bfry ivcfr crcf kIqI geI.
mIitMg dI kfrvfeI pRYWs ƒ jfrI kridaF jwQybMdI dy sInIar
mIq pRDfn qy pRYWs skwqr krmjIq aËfd ny dwisaf ik jwQybMdI ny srkfr qoN mMg kIqI hY ik 5 vyN qnKfh kimÈn dI irport jld irlIË kIqI jfvy, julfeI qoN mulfËmf dI bxdI 7 pRqIÈq zI[ ey[ dI ikÈq jfrI kIqI jfvy, mihkmy vwl mulfËmf dy pey bkfey jldI idwqy jfx aqy irtfiermYNt mulfËmf dI lIv ien kYÈmYNt qy hor rihMdy bkfey jldI idwqy jfx. jwQybMdI dI cox bfry aglf zYlIgyt cox iejlfs 2 jnvrI 2009 ƒ mlyrkotlf ivKy krn dI sihmqI pRgt kIqI geI. mIitMg ivwc hornF qoN ielfvf cyarmYn gulËfr isMG bygovfl, ivwq skwqr blvMq isMG nMdpur , jnrl skwqr iewkvfl isMG mlyrkotlf, mIq pRDfn mlkIq isMG jtfxf, mohn isMG zrfeIvr , ihMmq isMG, mohn isMG cMzIgVH qy kmljIq KwqrI Èfiml hoey.
kFgrs ny Bfjpf dI qrHF awqvfd nfl smJOqf nhIN kIqf-sonIaf
JUMjnU, 26 nvMbr (ivÈv vfrqf)-kFgrs pRDfn sonIaf gFDI ny awqvfd dy muwdy `qy BfrqI jnqf pfrtI ƒ lMby hwQIN lYNidaF awj ikhf ik asIN kdy Bfjpf dI qrHF awqvfd nfl smJOqf nhIN kIqf. sonIaf ny ikhf ik awqvfd iKlfÌ kFgrs dy sMGrÈ ivc ieMdrf gFDI aqy rfjIv gFDI ny kurbfnI idwqI hY qy ieh lok (Bfjpf) iks ƒ awqvfd dI gwl suxfAuxf cfhuMdy hn. sonIaf gFDI rfjsQfn ivDfn sBf leI agly mhIny hox vflIaF cox ivc pfrtI AumIdvfrF dy smrQn ivc awj ieQy afXoijq rYlI ƒ sMboDn kr rhy sn.
ies dOrfn AunHF afiKaf ik asIN Bfjpf dI qrHF awqvfdIaF nfl iksy qrHF df smJOqf nhIN kIqf. asIN AunHF dI qrHF awqvfdIaF ƒ aPgfinsqfn lY jf ky nhIN Cwizaf. asIN awqvfd ƒ kdy vI brdfÈq nhIN krFgy. AunHF ikhf ik Bfjpf nyqfvF jF Bfjpf srkfr ƒ jnqf nfl koeI mqlb nhIN hY, AunHF ƒ isrP hkUmq cfhIdI hY, ies leI Auh smfj ivc aPvfh PYlf ky lokF dIaF BfvnfvF BVkfAuNdy hn. ies dOrfn sonIaf gFDI rfjsQfn dI Bfjpf srkfr ƒ vI inÈfnf bxfieaf. AunHF rfj dI Bfjpf srkfr `qy kyNdr vwloN clfeIaF XojnfvF vwloN XU[pI[ey[ srkfr vwwloN muhweIaf krvfeI rfÈI dI vrqoN nf krn aqy smfj ƒM vMzx df doÈ lgfieaf. alvr iËlHy dy BIitzf aqy JUMjxU iËlHy ivc cox rYlI ivc sonIaf ny vsuMDrf srkfr dI sÉq aflocnf kIqI. AuQy kyNdr srkfr dIaF AuplbDIaF dI lMbI sUcI igxfAuNidaF votrF ƒ kFgrs ƒ vot pfAux dI apIl kIqI. AunHF afiKaf ik kyNdr srkfr ny rfj ƒ kroVF rupey idwqy, pr vsuMDrf srkfr ny ies dI shI ZMg nfl vrqoN nhIN kIqI. AunHF ikhf ik Bfjpf ny smfj ivc Ëihr PYlfAux df kMm kIqf hY.
AunHF ikhf ik dyÈ dI eykqf leI smfijk BfeIcfrf ËrUrI hY, pr Bfjpf ny iek smfj ƒ dUsry smfj nfl lVfieaf hY. sonIaf ny ikhf ik Bfjpf srkfr kol koeI vI muwdf nhIN hY. ies leI Auh ibnF iksy mqlb qoN gwlF ivc smF brbfd kr rhI hY. AunHF ikhf ik Bfjpf awqvfd aqy nkslI ihMMsf df muwdf AuTf rhI hY aqy ivkfs df rfg alfp rhI hY, pr asl ivc awqvfd aqy nkslI ihMsf dIaF sB qoN iËafdf Gtnvf Bgvf Èfisq pRdyÈF ivc hI hn. sonIaf gFDI ny ikhf ik kFgrs pfrtI jnqf dI afvfË rhI hY. cfr sflF ivc rfjsQfn ny kuÈfsn qy iBRÈtfcfr ƒM sihx kIqf hY, pr hux qbdIlI df smF af igaf hY. AunHF ikhf ik sfƒ rfjsQfn bdl ky dubfrf qrwkI qy ivkfs dy rsqy `qy ilafAuxf hY. sonIaf dI JUMjxU ivc afXoijq rYlI ivc iek lwK qoN iËafdf lok mOjUd sn.
"84" iswK nslkuÈI”
"kFgrs kfql, akflI Bfjpf kfql hmfieqI”
-iswKs Pfr jsits aqy eyafeIaYsaYsaYP(pIrmuhMmd)
inAUXfrk : 24 nvMbr, 2009
nvMbr 1984 ivwc iswKF dy hoey kqlyafm dy iËMmyvfr rfjnIiqk pfrtIaF qy AuhnF ƒ clfAux vfly rfjnIiqk lIzr awj iPr iewk vfrI isafsI cfl cwldy hoey iswKF dIaF votF lYx Kfiqr AuhnF dy ËKmF nfl Kyzx Auqy qul afey hn. nvMbr øô qoN bfad kFgrs dI srkfr aqy akflI u Bfjpf dIaF srkfrF ny sYNtr aqy stytF ivwc 2 u 2 vfr rfj kIqf hY, pr ijhnF rfjnIiqk lIzrF aqy puils aiDkfrIaF dy hjfrF iswKF dy kqlF nfl hwQ rMgy hoey hn Auh kFgrs pfrtI dy mYNbr hn aqy ijhnF puils aiDkfrIaF ny 15úúúú qoN AuWpr iswK nOjvfnF df Gfx pMjfb ivwc jUn 1984 qoN bfad kIqf lwgBwg iewk pIVHI hI sfP kr idwqI AuhnF puils aiDkfrIaF ƒ bcfAux vfsqy akflI u Bfjpf srkfr ny pnfh idwqI aqy AuhnF dy nfm pRYËIzYNt mYzl lYx vfsqy iÈPfrÈ kIqy.
inAUXfrk aDfirq aYtfrnI gurpqvMq isMG pMƒ lIgl azvfeIËr iswKs Pfr jsits ny ikhf hY ik iswK kOm rfjnIiqk pfrtIaF aqy rfjnIiqk lIzrF dy JUTy vfady aqy qswlIaF ƒ Cwz ky iewk muwT ho ky AuiensfP lihr” ivwc Xogdfn pfey. rfjsI pfrtIaF aqy rfjsI lIzr ajy qwk iensfP dI gwl AudoN krdy afey hn jdoN AuhnF votF lYxIaF huMdIaF hn, AusqoN bfad iensfP dI afvfË ƒ afpxI hI kursI nfl bMnH lYNdy hn.AuhF ikhf ik lokqMqirk dyÈ dy ivwc iensfP rfjsI pfrtIaF aqy rfjsI lIzrF dy vfaidaF qoN jF AuhnF koloN mMigaF nhIN imldf, blik iensfP kfƒn dy drvfËy KVkf kfƒnI lVfeI lVky ilaf jFdf hY.
aYtfrnI gurpqvMq isMG pMƒ ny akflI Bfjpf aqy kFgrs lIzrF dy ibafnf Auqy itwpxI krdy hoey svfl puiCaf jo iensfP afpxy - afpxy rfjkflF dOrfn iswK kOm ƒ ipCly òô sflF ivwc idvf sky hux Auh ikhnF hlfqf ivwc iensfP idvfAux dy vfady krdy hn?
amrIkf aDfirq jgdIÈ tfeItlr ijsdy hwQ hjfrF iswKF dy kqlF nfl rMgy hoey hn, dy csmdId gvfh jsbIr isMG ny kFgrs aqy akflI Bfjpf ƒ iewk iswky do do pfsy mMndy hoey ikhf ik kFgrs dy hwQ hjfrF bygunfh iswKF dy KUn nfl rMgy hoey hn aqy akflI-Bfjpf nyqfvF ny iswKF dy KUn df muwl AuhnF qoN votF lY ky ipCly 24 sflF qoN vwitaf hY. AuhnF ny iswK kqlyafm dy pIVq pRIvfrF ƒ apIl krdy hoey ikhf ik kFgrs, akflI-Bfjpf lIzr AuhnF koloF votF lYx vfsqy JolIaF PYlfa ky afAuNdy hn, pr jdoN rfj iml jFdf hY AuhnF JolIaF ivwc iswK nslkÈI dy pIVq pRIvfrF dy hMJUaF nfl Br idMdy hn. ajy qwk iksy vI rfjnIiqk pfrtI ny Auøô iswK nslkuÈI” dy pIVq pRIvfrF ƒ iensfP idvfAux dI gwl kIqI nhIN kIqI. isrP AuhnF pIVq iswK pRIvfrF ijhnF dIaF bhU bytIaF aqy BYxf dy nfl nvMbr øô dy ivwc Èryafm gYNg ryp kIqy gey Ausdf muafvËf dyx dI gwl krdy afey hn. afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn aqy iswKs Pfr jsits (iewk mnuwKI aiDkfr sMsQf) hI aijhI hY ijhnF ny pihlI vfr 84 iswK kqlyafm” dy doÈIaF ƒ sËfvF idvfAux df bIVf cuwikaf hY aqy kfmXfbI vwl vD rhy hn. muwK gvfh jsbIr isMG ny øô iswK nslkuÈI dy pIVq pRIvfrF ƒ ihMdusqfn aMdr apIl kIqI hY ik Auh afAux vflIaF coxF ivwc kFgrs, akflI-Bfjpf rfjnIiqk pfrtIaF aqy rfjnIiqk lIzrF df mukMml bfeIkft krn aqy kfly JMzy lihrf ky AuhnF coxF vfly idn afpxf ros pRgtfAux.
igafnI suirMdr isMG jo ik jgdIÈ tfeItlr duafrf gurduafrf pulbMgÈ Auqy krvfey gey hmly aqy hoey iswKF dy kqlF dy csmdId gvfh hn ny kFgrs, akflI uBfjpf lIzrF df inqfrf icwtI aqy nIlI dsqfr dy rMg vwjoN kridaF ikhf ik kFgrs pfrtI dy hwQ iswKF dy kql nfl rMgy hoey hn aqy akflI u Bfjpf srkfr AuhnF kfqlF ƒ afpxI Cqr Cfieaf hyT ibTf ky AuhnF dI rKvflI krdI hY. awj Auh smF af igaf hY jdoN smuwcI iswK kOm iewk juwt ho ky iehnF rfjnIiqk pfrtIaF aqy lIzrF qoN Auqy AuT ky iensfP aqy isrP iensfP dI prfpqI leI hI jwdo jihd kry.
afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn (pRDfn krnYl isMG pIrmuhMmd) aqy iswKs Pfr jsits ny kFgrs aqy akflI u Bfjpf ƒ hyT ilKy KuwlHy svflF dy jvfb puwCy hn:-
2ú,úúú iswKF dy kqlyafm ƒ kuwl ihMd kfgrs df jnrl skwqr rfhul gFDI AumMd Bfgf” dwsdf hY jdoN ik iswKF dy kqlyafm ƒ rfjIv gFDI ny ieh kih ky puÈtI kIqI AujdoN vwzf drwKq izwgdf hY qF DrqI ihwldI hY.” iswKF dy kql krn vfly jgdIÈ tfeItlr, swjx kumfr, kml nfQ, Bjn lfl aqy hornF pfrtI lIzrF ƒ pfrtI 'coN kwZx dI bjfie ahuwdy ikAuN idwqy gey?
akflI uBfjpf dI srkfr sYNtr aqy pMjfb ivwc do vfr rfj kr cuwkI hY, 15úúúú qoN Aupr iswKF dy kql krn vfly puils aiDkfrIaF ƒ surwiKaf idqI geI AuhnF aiDkfrIaF ƒ rfjsI mYzlF nfl, AuhnF dIaF rfj pRqI syvfvF leI snmfnq kIqf jFdf irhf hY, akflI Bfjpf srkfr vwloN 15úúúú qoN vwD iswKF dy kqlF dy doÈI puils aiDkfrIaF dy iKlfP iewk vI mukwdmf dfier krky kys ikAuN nhIN clfey gey?
akflI u Bfjpf vwloN øô qoN lY ky awj qwk hoey ÈhId iswKF dy pRIvfrF dI prvirÈ leI AudoN qF afvfË cuwkI jFdI hY jdoN votF lYxIaF huMdIaF hn, pr Aus qoN bfad cuwpI ikAuN sfD leI jFdI hY?
afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn aqy iswKs Pfr jsits dy nmfieMidaF ny ibafn idMidaf aihd ilaf ik AuhnF dIaF sMsQfvF df muwK muwdf Auøô iswK nslkuÈI” dy doÈIaF ƒ kfƒn dy ktihry ivwc KVf krvf ky sËfvF idvfAux df hY aqy Auøô iswK nslkuÈI” dy mqy ƒ agly sfl XU[aYn[ ivwc pyÈ krvfAuxgy.
"iswKs Pfr jsits”- jo ik XU[aYWs[ aDfirq mnuwKI aiDkfr sMsQf hY, dy kfƒnI slfhkfr aYtfrnI gurpqvMq isMG pMƒ nfl iewk ivÈys ieMtrivAU:
svfl : 1984 iswK kqlyafm df muwdf iPr AuWBr ky sfhmxy afieaf hY quhfzy ies bfbq kI vIcfr hn?
jvfb: iswKF nslkuÈI iewk igxI imQI sfiËÈ aDIn pUry ihMdusqfn dy 14 sUibaF ivwc hoeI aqy iqMn idn qwk KuwlHy afm iswKF dI kqlogfrq srkfr vwloN kIqI geI.ies dI sfiËÈ rfjIv gFDI dy kihx 'qy kFgrs dy lIzrF aqy puils aiDkfrIaF ny imlky rcI. ienfm vwjoN jgdIÈ tfeItlr, swjx kumfr, kml nfQ aqy Drm dfs ÈfÈqrI ƒ vËfrqF dy ky invfiËaf igaf. ipCly 24 sflF qwk smyN dIaF srkfrF ny iswK ivroDI dMgy kihky dbfeI rwiKaf. iksy vI rfjnIiqk pfrtI jF lIzr ny iswK kqlyafm dy muwdy ƒ gMBIrqf nfl nhIN ilaf aqy pIVq pRIvfrF ƒ AuhnF dy BYxF dy blfqkfr df aqy AuhnF dy sky sMbMDIaF dy muafvËy idvfAux dy vfady kIqy gey.
iswKs Pfr jsits aqy afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn (pRDfn krnYl isMG pIrmuhMmd) ny 5 nvMbr 2007 qoN AuiensfP lihr” df afgfË kIqf aqy "84 iswK nslkuÈI” dy iÈkfrF ƒ iensfP idvfAux df aihd ilaf.
svfl: rfhul gFDI df iswK ivroDI dMigaF ƒ mMd Bfgf kihxf aqy iswK lIzriÈwp vwloN Ausdf svfgq krnf ies bfbq dwso:
jvfb: "84 iswK kqlyafm” qoN bfad pRDfn mMqrI rfjIv gFDI ny ikhf sI ik jdoN Auvwzf drwKq izwgdf hY qF DrqI ihwldI hY.” prMqU hux rfhul gFDI duafrf Aus iswK kqlyafm ƒ mMdBfgf kihxf ieh drsfAuNdf hY ik rfjsI lIzr isrP iswKF dIaF votF lYx qwk sIimq hn. mOËUdf cwl rhIaF coxF ivwc jgdIÈ tfeItlr, swjx kumfr ijhnF dy hwQ hjfrF iswKF dy Kun nfl rMgy hoey hn, kFgrs pfrtI leI cox pRcfr kr rhy hn.
gvfhF aqy sbUqF dy hox dy bfvjUd sYNtr ivwc kFgrs srkfr dI pUrI vfh lwgI hoeI hY ik iksy vI kImq 'qy ipCly 24 sflF qoN iswK kqlyafm dy kysF dI suxvfeI nf hox idwqI jfvy. rfhul gFDI ƒ smJ lYxf cfhIdf hY hjfrF iswKF df hoieaf kql ieiqhfs dy pMinaF 'coN ies leI imt nhIN jfvygf ik Ausny iesƒ mMdBfgf afiKaf hY.
Auh iswK lIzriÈwp ijhVI ieh mMg kr rhI hY ik rfhul gFDI aqy kFgrs 84 iswK kqlyafm dI muafPI mMg lvy ƒ vI ieh smJxf cfhIdf hY ik hjfrF iswKF dy kql qoN ielfvf sYNkVy gurU Gr aqy hjfrF gurU gRMQ sfihb awg dI Bytf kIqy gey, ijhnF df ihsfb muafPI mMg ky muwk nhIN skdf.
svfl: Bfjpf- akflI gwTjoV ny "84 iswK kqlyafm” dy pIVqF ƒ iensfP idvfAux leI cox mnorQ pwqr ivwc iliKaf hY, Aus bfry quhfzy kI vIcfr hn?
jvfb: Bfjpf ihMdusqfnIaF dy Dfrimk BfvnfvF dy nfl Kyz ky hI hoNd ivwc afeI hY. smyN smyN qy iehnF ny sYNtr aqy idwlI ivwc rfj vI kIqf hY. awj Bfjpf-akflI cox muihMm ƒ hulfrf dyx leI gujrfq ivwcoN nirMdr modI afieaf aqy Auh Bfjpf-akflI gwTjoV duafrf iensfP dI gwl kI krygf ijhnF dy hwQ hjfrF muslmfnF kqlyafm dy Kun nfl rMgy hoey hn. Bfjpf-akflI iensfP idvfAux dI gwl iksdy koloN krdy hn, jdoN iehnF srkfrF ny hjfrF muslmfnF aqy iswK nOjvfnF ƒ JUTy puils mukfbilaF ivwc mfrn vfly puils aPsrF ƒ pnfh dy rwKI hY. aPsos dI gwl hY ik iswK BfeIcfrf Bfjpf-akflI do mUMhI lIzrF dI cfl ivwc af ky iehnF dy nfl Kloqf hY.
svfl: Bfjpf-akflI gwTjoV muwK mMqrI dy ahudy leI AumIdvfr mlhoqrf df kihxf ik Auh hmyÈF iswKF dy nfl Kloqf irhf hY aqy AuhnF ny nfnfvqI kimÈn dI irport pyÈ krvfeI. ies bfbq qusIN kI kihxf cfhuMdy ho?
jvfb: Bfjpf-akflI gwTjoV dy muwK mMqrI dy ahudy leI AumIdvfr mlhoqrf df kihxf ik AuhnF ny nfnfvqI irport pyÈ krvfeI dy ipwCy isvfey rfjnIiqk muPfd qoN ielfvf hor kuwJ nhIN. ikMnf cMgf huMdf Bfjpf-akflI gwTjoV dy lIzr pyÈ krvfeI nfnfvqI kimÈn dI irport ƒ iewk vfrI pVHdy jrUr. nfnfvqI kimÈn kimÈn 2000 ivwc hoNd ivwc afieaf jo agly 5 sfl qwk idwlI dIaF glIaF ivwcoN iswK kqlyafm df koeI sbUq nhIN lwB sikaf.
jdoN ik idwlI dI hr glI aqy muhwlf cIK cIK ky iswKF dy hoey kqlyafm aqy iswK bIbIaF nfl hoey blfqkfrF dI dfsqfn suxfAuNdf hY. nfnfvqI kimÈn ny kmlnfQ, aYWc[ky[ayl[ Bgq, vsMq sfTy AuWc puils aiDkfrIaF dy iKlfP puKqf sbUq mOjUd hox dy bfvjUd AuhnF ƒ klIn icwt dy idwqI. Bfjpf - akflI gwTjoV jykr iswK BfeIcfry ƒ " 84 iswK kqlyafm” df iensfP idvfAux leI gwl krnf cfhuMdy hn sB qoN pihlF afpxI pIVHI hyTF sotf mfr ky vyK lYx.
svfl: Bfjpf-akflI gwTjoV iswK BfvnfvF nfl Kyzdf hoieaf mYdfn ivwc hY. AuWGy Bfjpf- akflI lIzr idwlI ivwc zyry lf ky bYTy hn, kI qusIN votrF ƒ ies gwT joV ƒ votF pfAux leI apIl krogy?
jvfb: AuiswKs Pfr jsits”-iewk mnuwKI aiDkfr sMsQf hY jo ipCly iqMn dhfikaF qoN iswK kOm dI kIqI geI nslkuÈI dy iKlfP iensfP lihr clfAux leI hoNd ivwc afeI hY. ajy qwk iesdf koeI rfjnIiqk mnorQ nhIN hY aqy nf hI rfjnIiqk lIzrF df hwQ Tokf bxky cwlxf cfhuMdI hY.
kFgrs, Bfjpf-akflI lIzr styjF qoN iensfP idvfAux df JUTf vfadf lMmy smyN qoN krdy af rhy hn. iswK BfeIcfry ƒ awj iewkmuTqf df sbUq idMdy hoey afpxy 'qy hoey awiqafcfrF aqy hjfrF bygunfh iswKF dy kqlyafm dy iKlfP afvfj AuTfAux leI lfmbMd hoxf cfhIdf hY. iswK BfeIcfry ƒ rfjnIqk pfrtIaF aqy lIzrF dy hwQ Toky bxn dI bjfie AuiensfP lihr” df ihwsf bxnf cfhIdf hY aqy ijhnF doKIaF dy hwQ hjfrF iswKF dy kqlyafm nfl rMgy hoey hn AuhnF ƒ kfƒn dy ktihry qwk phuMcfAux leI AuiswKs Pfr jsits” dy nfl juVnf cfhIdf hY. iswK BfeIcfry ƒ smJ lYxf cfhIdf hY ik ieh akflI-Bfjpf vfly akflI PUlf isMG vrgy nhIN hn, iehnF dI mnorQ hr hflq ivwc rfjsI gwdI kfiem rwKxf hY Aus gwdI hyTF BfvyN hjfrF bygunfh iensfnF df KUn ikAuN nf zuwilHaf hovy.
awj jrUrq hY ik nOjafn pIVHI iewkmuwT ho ky sfhmxy afvy aqy iewk rfjnIiqk ÈkqI vwjoN AuWBry.
svfl: AuiswKs Pfr jsits” vwloN "84 iswK nslkuÈI” dy pIVqF ƒ iensfP idvfAux leI kI rxnIqI aKiqafr kIqI jf rhI hY?
jvfb: " iswKs Pfr jsits” afpxI sihXogI jQybMdI afl ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn (pRDfn:krnYl isMG pIrmuhMmd) aqy dyÈ ivdyÈF dy gurduafiraF dIaF mnyjmYNt kmytIaF aqy smUMh iswK sMgqF dy sihXog dy nfl Au84 ivwc hoey iswK kqlyafm” dI ihMdusqfn dy 14 rfjF ivwc sI[bI[afeI[ duafrf jFc krfAux leI hfeI kortF ivwc irwtF pf ky krvfeygI. afAux vfly 2009 ivwc Au84 iswK nslkuÈI” dy mqy XU[aYWs[ kFgrs, knyzIan pfrlImYNt, XUrpIan XUnIan ivwc pyÈ krygI aqy ihMdusqfn dI srkfr ƒ iewk awqvfdI srkfr GoiÈq krfAux dI koiÈÈ krygI.
bfdl dyhDfrI gurU-zMm ƒ pMjfb ivc Èih dy irhY : ikÈnpurf
qrIk: 25 nvMbr, 2008/
jspfl isMG mMJpur-
bfdl srkfr sbd gurU dy isDFq qoN Ault dyhDfrI gurU-zMm ƒ pMjfb ivc Èih dy rhI hY aqy akfl qÉq dy hukmnfmy ƒ nf mMnidaF srsy vfly sOdf sfD nfl pUrI qrHF gMZ-qrup kr cuwkI hY qF hI qF slfbqpur ivc srkfrI surwiKaf qihq kUV-crcf muV ÈurU kIqI jf rhI hY pr asIN ieh sB pMjfb ivc nhIN cwlx dyxf ikAuNik sfzy leI sbd gurU df isDFq srvAuWc hY qy bfkI gwlF sB bfd ivc. iehnF ivcfrF df pRgtfvf akflI dl pMc pRDfnI dy jQybMdk skwqr BfeI suirMdr isMG ikÈnpurf ny pRYs dy nfm iek ibafn jfrI krdy kIqf.
AuhnF ikhf ik bfdl srkfr ny dyhDfrI gurU-zMm awgy pUrI qrHF goZy tyk idwqy hn ijs qihq hI ipCly smyN dOrfn pUry pMjfb ivc vwK-vwK QfvF qy srgrmIaF muV ÈurU hox lwg peIaF hn. AuhnF ikhf ik BinafrFvflf aKbfrF ivc JUTy ieiÈiqhfr dy ky afpxy qy pey kysF qy pRBfv pfAuFxf fhuMdf hY. AuhnF ikhf ik cMzIgV qoN Cpdy iek aKbfr ivc BinafrFvfly df iek ieÈiqhfr Cipaf hY ijs ivc Aus duafrf kIqy pRogrfm ivc 50 lwK ÈrDflU Èfml hoey jo ik kory JUT qoN vwD kuJ vI nhIN.
AuhnF ikhf ik bfdl dI Èih nfl hI afÈUqoÈ 16 nvMbr ƒ nUrmihl ivc gurU nfnk sfihb jI df pRkfÈ prb mnfieaf hY aqy ies dy srkfrI vkIlF dI nf-kfblIaq qy byeImfnI dy sdkf hfeI kort ivc sOdf sfD dI agyqI Ëmfnq nf ruk skI qy BinafrFvfly dI kUV-ikqfb qoN vI pfbMdI ht geI. AunF ikhf ik pMjfb ivc nrkDfrIaF dy zyiraF dI vI muV-AusfrI ho rhI hY aqy bfdl pirvfr idKfvy leI qF drbfr sfihb syvf krn df ZONg kr irhf hY pr dUjy pfsy sbd gurU ƒ Zfh lfAuFx eI pUry bfnxUM bMny jf rhy hn.
pMz tMzI mMz dy srpMc dI cox nypry cVHI
mfCIvfVf 25 nvMbr (suÈIl Èrmf) sQfnk blfk dy diraf sqluwj nyVly ipMz tMzI mMz `c awj srpMc dI cox hox nfl pMcfieq df gTn ho igaf, awj ipMz `c hoeI pMcfieq mYNbrF dI mIitMg hoeI, ijs ivwc srkfrI numfieMdy dy qOr qy pMcfieq skwqr gulËfr isMG Èfml hoey, ijs ivwc srbsMmqI nfl bIbI blivMdr kOr pqnI iksfn XUnIan afgU kuldIp isMG ƒ srpMc cux ilaf igaf. iËkrXog hY ik ipCly meI mhIny `c hoeIaF pMcfieqI coxF dOrfn iewk aOrq pMc dI AumIdvfr dy nfmËdgI pwqrF `c ÌIs Gwt Brn kfrn kfgË rwd ho gey sn pr kfÌI jwdo jihd qoN bfad awj pMcfieq df kMm nypry ciVaf. ies mOky nvI cuxI srpMc blivMdr kOr ny afpxI cox qy ipMz df DMnvfd kridaF ikhf ik Auh jIa qoV myhnq krky ipMz df ivkfs ibMnHF Byd Bfv qoN krvfeygI. ies mOky qy mYNbr pMcfieq mihMdr isMG, prmjIq isMG, mihMdr isMG, gurnfm isMG, kulvMq isMG vI mOjud sn .
PqihgVH sfihb hlky dy lokF qoN iml irhY BrvF huMgfrf : atvfl
pRYs kfnPrMs ƒ sMboDn krdy hoey hlkf kUMm klF dy sfbkf ivDfiek ieMdr
iekbfl isMG atvfl.
mfCIvfVf 25 nvMbr (suÈIl Èrmf) ÈRomxI akflI dl-Bfjpf gTjoV dy lok sBf hlkf PqihgVH sfihb qoN sFJy AumIdvfr crnjIq isMG atvfl ƒ lokF vwloN BrvF huMgfrf iml irhf hY jo ik lok sBf coxF dI iewk cMgI ÈurUafq hY. ieh gwlHF iewQy hlkf kUMm klF dy sfbkf ivDfiek ieMdr iekbfl isMG atvfl ny iewk pRYs kfnPrMs dOrfn pwqrkfrF nfl gwlbfq krdy hoey kIqf.
atvfl ny ikhf ik hr iewk vrg nfl sbMiDq lok pwKI mOjUdf akflI Bfjpf srkfr dIaF lok ihwq nIqIaF ƒ dyKdy hoey pMjfb dy muwK mMqrI pRkfÈ isMG atvfl qy ÈRomxI akflI dl dy pRDfn suKbIr isMG dI agvfeI hyT lok sBf coxF ivwc vI sfry AumIdvfrF ƒ BfrI bhumwq nfl ijqfAux leI pwbF Bfr hoeI bYTy hn. AunHF ikhf ik izptI spIkr crnjIq isMG atvfl dI bhupwKI ÈÉÈIaq qoN hryk ivakqI jfxUM hY ijnHF ny afpxy isafsI jIvn dOrfn lokF dI BlfeI leI hI kMm kIqy hn. BfvyN Auh vwzy vwzy pul hox jF sVkF df jfl ivCfAuxf hovy. AunHF dwisaf ik muwK mMqrI vwloN sRI atvfl ƒ PqihgVH sfihb hlky dy lokF dI syvf krn df mOkf bKiÈaf hY ijs ƒ Auh qndyhI nfl inBfAuxgy.
ies mOky jgjIvn isMG KIrnIaF ivDfiek smrflf ny ikhf ik akflI Bfjpf srkfr vwloN ipMzF qy ÈihrF leI kroVF rupey dIaF grFtF ByjIaF jf rhIaF hn jo ik jld hI ivkfs kfrj ÈurU krvf ky lokF ƒ hr suivDf dyx dI koiÈÈ kIqI jfvygI. AunHF ikhf ik kyNdr srkfr ny hmyÈF pMjfb nfl pwKpfq vflf rvweIaf apxfieaf hY ies leI afAux vflIaF lok sBf coxF ivwc kyNdr ivwcoN XU[pI[ey[ srkfr ƒ cwldf krn leI akflI Bfjpf AumIdvfrF ƒ ijqfieaf jfvy qF jo sUby ƒ kyNdr vwloN imldy hwk idvfey jf skx.
ies mOky mOjUd iËlHf jQydfr sMqf isMG AumYdpurI ny ikhf ik mOjUdf srkfr vwloN lokF dI BlfeI leI skImF ÈurU krvf ky kIqy vfady pUry hn aqy hux vI lok sBf coxF ivwc muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl jo lokF nfl vfady krngy AunHF ƒ pUrf vI krngy. ies mOky imlk plFt luiDafxf dy cyarmYn ajmyr isMG Bfgpur, pI[ey[zI[bI[ mfCIvfVf dy cyarmYn ruipMdr isMG bYnIpfl , ngr kONsl smrflf dy pRDfn mihMdr isMG BMglF, iedrjIq isMG lopoN, srkl jQydfr bfbf jgrUp isMG, ngr kONsl mfCIvfVf dy Aup pRDfn dljIq isMG igwl, kONslr lflf mMgq rfm qy jQydfr kyvl isMG kwdo vI mOjUd sn.
Kmfxo dy styt bYk afP ieMzIaf ivc zkYqI dy mujrm igRPqfr
pitaflf ryj dy zI afeI jI prmjIq isMG igwl bYk zkYqI sMbMDI igRPqfr kIqy ivakqIaF sbMDI pwwqrkfrF ƒ jfxkfrI idMdy hoey-Poto aOjlf
PiqhgVH sfihb 25 aOjlf -
styt bYk afP ieMzIaf Kmfxo brFc ivco 24 akqUbr 2007 ƒ iPlmI aMdfj ivc 46 lwK 15 hËfr rupey dI ngdI luwtx vfly igroh dy ivakqIaF ivco puils dI lMmy smy qo jwdo Ëihd AuprMq kuJ ivakqI asly smyq smrflf dy iek bYk luwtx dI Xojnf bxfAuFdy my kfbU kr ley pRMqU kfbU kIqy gey ivakqIaF pfso bYk ivco luwtI geI rkm ivco kuJ vI brfmd nhI ho sikaf . ies sbMDI awj ieQy swdI geI pRYs kfnPrMs ƒ sMboDn kridaF pitaflf ryj dI zI afeI jI prmjIq isMG igwl ny dwisaf ik puils ƒ gupq sUcnf imlI sI ik kuJ swkI ivakqI ipMz nfnovfl dI Èfmlfq ËmIn ivc iek ipwpl dy drwKq hyTF mfrUqI jYn kfr nMbr pI bI 54 bI 3540 jo hrpRIq isMG AurP hrIaf vwlo jUn 2007 ƒ mohflI qo corI kIqI geI sI ivc bYT ky rfq smy smrfly dy bYk ivc zfkf mfrn dI Xojnf bxf rhy sn aqy mOky `qy hI ieMspYktr gurdIp isMG ieMcfrj sI afeI ey stfP srihMd smyq puils pfrtI puwj igaf aqy ienHF doÈIaF ƒ kfbU krdy smy do doÈI hnyry df Pfiedf AuTfAuFdy oey mOky qo hI Bwj gey jdo ik iqMn doÈI puils pfrtI vwlo mOky qy hI kfbU kr ley . ienHF kfbU kIqy ivakqIaF ivc gurpfl isMG AurP bObI puwqr blvMq isMG vfsI isMG (BgvMqpurf) Qfxf sdr ropV, hrpRIq isMG AurP hrIaf puwqr ikRÈn isMG vfsI AutflF Qfxf smrflf aqy anurfg sMdl puwwqr rfm srUp vfsI mhuwlf durgf mMidr smrflf dy nfm nfl Èfml hn ƒ asly smyq kfbU kr ilaf hY.
sRI igwl ny dwisaf ik puils vwlo kfbU kIqy gey ienHF ivakqIaF pfso dI jdo puwCigwC kIqI geI qF AunHF mMinaf ik Kmfxo dy styt bYk afP ieMzIaf ivc AunHHF vwlo hI zkYqI kIqI geI sI . AunHHF ieh vI mMinaf ik hnyrf df Pfiedf AuTf ky Bwjx vfly ivakqI kulivMdr isMG AurP zfktr puwqr joigMdr isMG vfsI mMglI tFzf jo ies smy smrflf ivKy rihMdf hY aqy rfijMdr kumfr AurP ijMdr puwqr idlbfg rfey vfsI vfrz nM; 8 smrflf vI Kmfxo bYk dI zkYqI ivc Èfml sn. puils anusfr ienHF ivakqIaF ny Kmfxo bYk dI zkYqI krn qo qurMq bfad luwty hoey pYsy kfr ivc jFidaF hI vMz ley sn aqy hux Auh pyYsy Krc kr lYx qo bfad yieh dubfrf iPr bYk zkYqI krn dI Xojnf bxf rhy sn . puils anusfr doÈI anurfg sMdl ny mMinaf ik hY ik kulivMdr isMG jo ik Kmfxo bYk zkYqI df muwK srgxf hY aqy puils df sfbkf mulfjm vI hY dI lVkI ismrnjIq kOr Aus dI Kmfxo siQqI akfl akYzmI ivc Aus kol itAUÈn pVHdI sI ijs kfrn Aus dy Aus nfl nfjfieË sbMD ho gey sn Aus ny mMinaf ik Aus vwlo AuksfAux AuprMq hI bYk zkYqI dI Xojnf Aus dI dukfn qy bxfeI sI aqy ieh lVkI Aus pfs itAUÈn pVHdI sI . jdo ik bfkI doÈIaF ny vI ieh mMinaf hY ik ieh lVkI jdo AunHF dy sMprk ivc afeI qF AunHF dy vI ies lVkI nfl nfjfieË sbMD juV gey aqy ieh lVkI awj dI GVI ivdyÈ ivc rih rhI hYY . igRPqfr kIqy gey gurpfl isMG pfso iek psqOl 9 aYm aYm smyq pMj kfrqUs, hrpRIq isMG pfso iek psqOl 32 bor smyq pMj kfrqUs, anurfg sMdl pfso 7 kfrqUs 32 bor brfmd hoey . igRPqfr kIqy gey ivakqIaF iKlfP afeI pI sI Dfrf 399,402 aqy aslf aYkt 25,54,59 aDIn mfmlf drj kIqf hY aqy ieh iqMno ivakqI 27 nvMbr qwk puils irmFz qy hn ijnHF pfso puwC pVqfl jfrI hY. puils anusfr igRPqfr kIqy gey ivakqI pihlF vI keI luwt Koh aqy zkyYqI afid dIaF vfrdfqf ivc Èfml hn . ieQy dwsxXog hY ik styt bYk afP ieMzIaf ivc ienHF ivakqIaF vwlo zkYqI krn smy bYk dy syvfdfr aqy kuJ gRfhkF ƒ bMdI bxf ky Auh iPlmI aMdfj ivc kfr ivc svfr ho ky bYk ivco 46 lwK 15 hËfr rupey luwt ky lY gey sn aqy ieh kfr kuJ hI smy ivc gfieb ho geI sI . afhlf sUqrF qo imlI jfxkfrI anusfr bYk zkYqI ivc Èfml ivakqIaF ƒ smrflf puils ny sw²k dy qOr qy puwCigwC leI bulfieaf sI pRMqU isafsI dKl aMdfËI kfrn ienHF ivakqIaF ƒ Cwz idwqf igaf sI aqy ieh ivakqI kØiQq qOr qy rUpoÈ ho gey sn ijs kfrn puils ƒ bYk zkYqI ivc s²fml ivakqIaF ƒ kfbU krn ivc kfPI pRyÈfnIaF df sfhmxf krnf ipaf sI . ies pRYs kfnPrMs ivc pRIqpfl isMG ivrk aYs pI (aYc), smÈyr isMG bopfrfey aYs pI (zI) aqy sI afeI ey stfP dy ieMcfrj gurdIp isMG vI mOjUd sn .
:
zfktrË srivs aYososIeyÈn pMjfb vwloN iËlHf PiqhgVH sfihb dI iekfeI dy ahudydfrF dI cox hoeI
PiqhgVH
sfihb, 25 nvMbr, aOjlf
plFt
zfktrË srivs aYososIeyÈn pMjfb vwloN iËlHf PiqhgVH sfihb dI iekfeI dy ahudydfrF dI cox zf[ ieMdrpfl isMG sMDU cox afbËrvr dI dyK ryK ivwc hoeI, ijs ivwc iËlHy dy KyqIbfVI ivkfs aÌsr aqy bfgbfnI ivkfs aÌsrF ny ihwsf ilaf. ies cox ivwc zf[ idlpRIq isMG ƒ bfgbfnI ivkfs aÌsr ƒ pRDfn, zf[ jsivMdr isMG KyqIbfVI ivkfs aÌsr ƒ mIq pRDfn, zf[ gurmyl isMG KyqIbfVI ivkfs aÌsr ƒ jnrl skwqr, zf[ kulivMdr isMG bfgbfnI ivkfs aÌsr ƒ sMXukq skwqr, zf[ ruipMdr kOr bfgbfnI ivkfs aÌsr ƒ ivwq skwqr cuixaf igaf.
nvyN
cuxy pRDfn zf[ idlpRIq isMG ny ies mOky qy afiKaf ik Auh afpxI tIm dy sihXog dy nfÜ afAux vfÜIaF drpyÈ cuxOqIaF nfÜ inptx leI hr smyN iqafr rihxgy. AuhnF cox afbËrvr aqy sihXogI aÌsrF df DMnvfd kIqf.
bljIq isMG cImf guxIaF mfjrI ƒ blfk pMcfieq XUnIan df pRDfn ciuxaf

blfk pMcfieq XUnIan dy nvy cuxy afhuwdydfr XfdgfrI Poto iKcvfAuFdy hoey- Poto aOjlf
PiqhgVH
sfihb, 25 nvMbr, aOjlf -
blfk bsI pTfxF dIaF nvIaF cuxIaF gRfm pMcfieqF dI mIitMg blfk sMmqI dPqr ivKy hoeI . ijs ivc nvy cuxy srpMcF aqyy pMcF ny Bfg ilaf aqy srbsMmqI nfl bljIq isMG cImf guxIaF mfjrI ƒ blfk pMcfieq XUnIan df pRDfn cux ilaf igaf .
ies mOky AuWqy cuxy gey nv inXukq pRDfn bljIq isMG cImf ny ikhf ik AunHF ƒ jo ijMmyvfrI sOpI geI hY Auh ies ƒ pUrI qndyhI aqyy iemfndfrI nfl inBfAuxgy . AunHF ikhf ik pMcfieqF dy BwKdy msilaF ƒ pihl dy afDfr qy hwl krn leI Auh XqnÈIl rihxgyy .
ies mOky AuWqy XUnIan dy bfkI cuxy gey afhuwdydfrF ivc jsvIr kOr BtyVI mIq pRDfn, BuipMdr isMG hfjIpur skwqr, Bfg isMG sihjf²dpur pRcfrk skwqr, bldyv isMG vËIdpur KjfncI, BuipMdr isMG hrlflpur slfhkfr cuixaf igaf jdo ik lKivMdr isMG mihmUdpur, krmjIq kOr mYx mfjrI, bblf klOV, suimwqrf dyvI rsUlpur, amrjIq kOr bihrfmpur aqy krmjIq kOr rYlo ƒ mYbr vrikMg kmytI inXukq kIqf igaf .
ÈhIdI purb mOky lwKF ÈrDflUaF ny gurDfmF `c mwQf tyikaf
pivwqr srovrF `c kIqf ieÈnfn
cMzIgVH, 24 nvMbr (hrIÈ cMdr bfgFvflf)- ihMd dI cfdr nOvIN pfqÈfhI sRI gurU qyg bhfdr jI dy ÈhIdI idvs dy mOky `qy awj pMjfb, hirafxf qy cMzIgVH smyq smuwcy pwCmI AuWqrI Kyqr dy gurduafiraF ivc ÈrDflUaF dI kfPI BIV rhI. ijQy AunHF ny pUrI Dfrimk ÈrDf Bfvnf aqy afdr nfl gurU jI df ÈhId idvs mnfieaf. gurduafiraF ivc Dfrimk dIvfn sjfey gey aqy sRI aKMz pfT dy Bog qoN bfad rfgI jwiQaF vwloN rsiBMnf Èbd kIrqn kIqf igaf, ijs df sMgqF ny KUb afnMd mfixaf. svyr qoN hI gurduafiraF ivc Èbd kIrqn suxn leI ÈrDflU phuMcxy ÈurU ho gey sn. ies mOky `qy gurU kf aquwt lMgr vrqfieaf igaf.
ies qoN pihlF awj ÈhIdI purb mOky awj svyry hËfr ÈrDflUaF, ijnHF ivc purÈ, mihlfvF qy bwcy Èfiml sn, ny pMjfb dy mflvf Kyqr dy ieiqhfsk gurduafiraF jYqo, gurU kI Zfb, rfmyafxf, mukqsr, qlvMzI sfbo, gurUsr mihrfj, kFgVf dInf (jPrnfmf), nfnksr, qÉqUpurf, zrOlI BfeI, iZlvF klF smyq dUsry gurduafiraF dy pivwqr srovrF ivc ÈrDf Bfvnf nfl ieÈnfn kIqf aqy mwQf tyikaf. qVky qoN hI gurduafiraF ivc ÈrDflUaF df afAuxf ÈurU ho igaf sI.
sOdf sfD sbMDI PYslfkuMn sMGrÈ ivwZx leI pMQk iekwT 21 dsMbr ƒ idaflpurf BfeIkf ivKy
biTMzf, 24 nvMbr(
jspfl isMG mMJpr)-sOdf sfD dIaF pMjfb ivc punr-surjIq ho rhIaF srgrmIaF ƒ bMd krvfAuFx y akfl qKq sfihb dy hukmnfmy ƒ lfgU krvfAuFx eI PYslfkuMn sMGrÈ ivwZx leI pMQk jQybMdIaF vloN 21 dsMbr ƒ gurduafrf jPrnfmf sfihb, idaflpurf BfeI ivc iek pMQk iekwT swidaf igaf hY. ies ivc iswK pMQ ƒ vwD-cVH ky phuMcx dI apIl kIqI jFdI hY. ieh jfxkfrI akflI dl pMc pRDfnI dy mIzIaf kmytI mYNbr aYzvokyt jspfl isMG mMJpur ny kwlH qKq sRIU dmdmf sfihb ivKy hoeI mIitMg ivc ley gey PYsly sbMDI pRYs ibafn jfrI kridaF idwqI.
AuhnF dwisaf ik mIitMg ivc iek 11 mYNbrI kmytI bxfeI geI hY jo ijwQy ies pMQk smfgm leI pRbMD krygI AuWQy vwK-vwK pMQk jQybMdIaF qy sKÈIaqF ƒ ies ivc Èfml hox leI apIl vI krygI . ies kmytI ivc BfeI blijMdr isMG, bfbf gurmIq isMG iqlokyvfly, BfeI krnYl isMG pIr muhMmd, BfeI suKivMdr isMG, bfbf hrdIp isMG mihrfË, BfeI mwKx isMG gMZUaF, BfeI jsivMdr isMG GolIaf, BfeI sqnfm isMG, bfbf mnmohx isMG guMmtsr, BfeI jgqfr isMG jMgIafxf qy bfbf bldyv isMG Drmpurf ƒ Èfml kIqf igaf hY.
AuhnF dwisaf ik mIitMg ivc ieh ivcfr AuGV ky sfhmxy afieaf ik sOdf sfD dIaF pMjfb ivc sfrIaF srgrmIaF ƒ punr-surjIq krn leI bfdl srkfr hIly-vsIly kr rhI hY aqy Ausdy zyiraF ivc muV crcfvF clfeIaF jf rhIaF hn aqy jo ik iswK pMQ ƒ iswDf cYlMj hY ijs vfsqy ielfky dIaF sMgqF vloN kxk dI ibjfeI mgroN aMqm PYslfkuMn sMGrÈ ivwZx leI pMQk iekwT swdx df PYslf kIqf igaf.
mIitMg ivc BfeI dljIq isMG ibwtU cyarmYn akflI dl pMc pRDfnI, BfeI blijMdr isMG eyk nUr Kflsf POj, BfeI suKivMdr isMG siqkfr sBf hirafxf, bfbf bljIq isMG dfdU sihb vfly, BfeI mnDIr isMG, s[ hirMdr pfl isMG idwlI akflI dl, BfeI mwKx isMG gMZUaF iswK stUzYNts PYzryÈn, bfbf hrdIp isMG mihrfj, bfbf bldyv isMG Drmpurf, BfeI gurlfB isMG BfeI rUpf, BfeI blijMdr isMG bIr, BfeI drÈn isMG jgf rfmqIrQ, pRo[ gurvIr isMG, BfeI Bolf isMG sMGyVf, mohqm isMG kilafx suwKf, BfeI ibwkr isMG mfn qy BfeI lCmx isMG afid Èfml hoey.
sRI gurU gRMQ sfihb jI dy óúú sflf gurgwdI sMbDI sYn hoËy styt XUnIvristI ivc sYmInfr (vIcfr goÈtI)
sYn ÌrFissko-sYn hoËy (blivMdrpfl isMG Éflsf) hfsl sUcnfvF anusfr agly CinwCrvfr, nvMbr òù, òúúø, svyry ds vjy qoN ÈfmI cfr vjy qwk, sRI gurU gRMQ sfihb jI dy iqMn sO sflf gurgwdI idvs dI ÉuÈI ivc sYn hoËy styt XUnIvristI dy vzy hfl ivc iek vIcfr gooÈtI krvfeI jf rhI hY ijs ivc pMjfb dI DrqI qoN vI iqMn ivdvfn prcy pVHn af rhy hn. do ivdvfn amrIkf ivcoN afpxy prcy pVngy. pMjy bulfry krmcfr ieh prcy pVngy :
1 pRo: drÈn isMG --- ---Èbd gurU df sMklp
2 pRo: gurdrÈn isMG-----gurU gRMQ sfihb-Drm gRMQ jF gurU
3[ sR: krmjIq isMG-----pRBUswqf : iswK idÈtIkox
4 zf: amrjIq isMG-----gurU gRMQ aqy gurU pMQ
5 sR: pRBÈrndIp isMG---gurU gRMQ sfihb, iswKI aqy Drm-inrpwK Klfa
ieh vIcfr goÈtI smUh gurduafrf sfihbfn, pMQk jQybMdIaF, sfD-sMgq qy sYn hoËy styt XUnIvristI dy ividafrQIaF dy afpsI sihXog nfl krvfieaf jf irhf hY. ies ivc Èfml hox leI hr iek ƒ bynqI kIqI jFdI hY. ieh sYmInfr Éfs qOr qy hfeI skUlF, kfljF qy XUnIvristIaF dy iswK ividafrQIaF leI riKaf igaf hY qF ik Auh BivwK ivclI iswK iËmyvfrI dI vMgfr ƒ kbUl krky AusdI iqafrI kr skx. vIcfr goÈtI dI rUpryKf, ZMg, sfDn, ivÈy, pRfpqI qy iswK ÌlsÌy dy igafn df lMgr lfAux vwl AuqÈfihq ho ky iswKI dy pRcfr leI idRV sMklp ho skx. lMgr qy cfh-pfxI df pRbMD hovygf.
hyT ilÉy swjxF ƒ iksy vI sUcnf leI Ìon kIqf jf skdf hY :
hrivMdr isMG pRbÈrndIp isMG gurjIq isMG
662[380[1183 510[372[6200 408[202[4435
rMDfvf ivKy 3 idnF slfnf gurmiq smfgm
PiqhgVH sfihb 24 nvMbr, aOjlf -
sRI gurU gRMQ sfihb jI dy 300 sflf gurqfgwdI aqy sRI gurU goibMd isMG jI joqI joq smfAux dy idhfVy ƒ smripq gurmiq ividafilaf jQf rMDfvf dy muwKI sMq bfbf hrI isMG rMDfvf jI dI srpRsqI hyT 3 idnF slfnf gurmiq smfgm krvfieaf igaf . ijs ivc bhuq mhFpurÈF ny afpxI hfËrI lvfeI. ies mOky dmdmI tksfl dy muwKI aqy gurmiq isDFq pRcfrk sMq smfj dy pRDfn sMq bfbf hrnfm isMG ny gurU Èbd dI gwl kridaF sMgqF ƒ Èbd gurU kI hYY bfry bhuq sucwjy ZMg nfl Èbd guruU dI gwl dwsI aqy pfKMzI dyh DfrIaF ƒ Cwz ky Èbd gurU sRI gurU gRMQ sfihb nfl joiVaf.
gurmiq ividafilaf jQf rMDfvf dy muwKI sMq bfbf hrI isMG rMDfvf vfilaF ny sRI gurU nfnk dyv jI qo lY ky sRI gurU goibMd isMG jI qwk Èbd gurU bfry dwisaf ik ikvy dsF gurU sfihbfnF ny ikvy Èbd gurU nuM mMinaf aqy sfihb ey kmfl sRI gurU goibMd isMG jI ny jdo aMiqm bcn ndyV dI DrqI qy afpxy iswKF ƒ khy AunHf dI ivafiKaf jdo iswK sMgqF ƒ suxfeI qF sMgqF dIaF awKF syjl ho geIaF . ies smfgm ivc sMq crnjIq isMG Byzvfl, sMq syvf isMG rfmpur KyVf, sMq pRmjIq isMG mfhlpur, sMq bfbf hrI isMG jIry vfly , ZfzI amr isMG nUr, bIbI afÈUpRIq kOr df rfgI jQf, sMq guridafl isMG tFzy vfly , BfeI hrpfl isMG hYz gRMQI gurduvfrf PiqhgVH sfihb qo ielfvf hor bhuq sfry mhFpurÈF ny afpxI hfËrI lgvfeI. ies mOky aMimRq sMcfr vI krvfieaf igaf .
afjLfdI dI gwl Cwz dyx vfilaF nUM hkUmqF “ahudy” aqy
“ievjLfny” idMdIaf hn :- mfn
PiqhgVH sfihb, 24 nvMbr :- dunIaf dy ijMny vI sMGrsL afjLfdI leI hoey hn, AuhnF ivwcoN smyN dIaF hkUmqF df ieh pYqVf irhf hY ik afjLfdI cfhux vfilaf ivwcoN ijhVy lok kmjLor aqy lflcF ivwc af skdy hn, AuhnF nUM vwK vwK qrF dy lflc, ahudy, Dn, dolq afid idwqy jFdy hn qF ik afjLfdI dIaF lihrF nUM kmjLor kIqf jf sky. pr afjLfdI dy pRvfny ijhnF dy rom-rom ivwc ieh gwl Gr kr cuwkI hovy, Auh kdy vI aijhy smyN qy zfvFzOl nhIN huMdy.
ieh ivcfr awj iewQy s: ismrnjIq isMG mfn pRDfn sLRomxI akflI dl ( aMimRqsr) ny sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn dI cox smyN apxfeI geI jLmhUrIaq ivroDI ilPfPf rIq aqy sLRI pMjolI vrigaF vwloN quwC ijhy ievjfny lY ky iswK kOm dI afjLfdI dI lihr nUM kmjLor krn dI mMdBfgI soc dI inKyDI krdy hoey pRgt kIqy.
s: mfn ny ikhf ik sLRI PiqhgVH sfihb dI aiq pivwqr qy sLhIdF dI DrqI ‘qy afjLfdI pwKI votF nfl ijwqx vfly s: krnYl isMG pMjolI aiq svfrQI qy sLhIdF nUM ipwT dyx vfly sfibq hoey hn. jdoN ik smuwcf sMsfr nUM ieh jfxkfrI hY ik sLhId bfbf jLorfvr isMG qy sLhId bfbf Piqh isMG ijMnF dI Aumr kyvl 9 sfl qy 8 sfl dI sI, jfbr hfkmF ny ienF sfihbjfidaF nUM nfvfbIaF, hIry jvfhrfq aqy suMdr lVkIaF dy zoly afid dyx dy lflc idwqy,lyikn ieh mfsUm ijMdf afpxy ipqf qy mfqf gujr kOr vwloN idwqIaF geIaF iswK kOm qy mnuwKqf pwKI ivlwKx soc qoN tws qoN mws nhIN hoey. ienF sfihbjfidaF ny afpxIaF sLhIdIaF dyx nUM qrjIh dy ky sfnUM azol afpxy imwQy insLfny, soc aqy isDFqf Auwqy kfiem rihx df swdf idwqf hY.
AuhnF ikhf ik bhuq duwK qy aPsos dI gwl hY ik sLRI pMjolI vrgy kOm nUM DoKf dyx vfly lok jo zyZ-do ikilaF dy mflk sn ijwQoN rotI rojI cwlxI vI musLkl hY, ieh lok awj gurU dIaF golkF corI krky trwkF, gwzIaF, alfsLIn koTIaF dy mflk bxy bYTI hn qy dunIafvIN Coty Coty ahuidaF dy lflc vws ho ky afjLfdI dI lihr nUM kmjLor krn dI kOisLs kr rhy hn. AunHf ikhf ik ienF lokF ny sLRI tOhVf df jUT KfDF hoieaf hY, ijvyN Auh kOm nfl “lukxmItIaF” Kyz ky afpxy ahuidaF nUM brkrfr rwKdy rhy hn, Ausy qrF AunHf dy cyly cftVy pMjolI qy cMdUmfjrIey vrgy ijMnF dI iswK kOm nUM koeI dyx nhIN. Auh vI kOm nUM DoKy Pryb krky mOkfpRsqI dI soc dy gulfm bxy hoey hn. AunHf ikhf aijhy lok pMQk sMGrsF ivwc GuspYT krky bqOr “suhIey” dI ijMmyvfrI inBfAuNdy aqy iPr mOky nfl kIqI gdfrI dy ievjfny pRfpq krdy hn. ijnF qoN smuwcI iswK kOm nUM sucyq rihMdy hoey afpxI mMijLl vwl azol vwDdy rihxf cfhIdf hY.
AunHf afpxy ibafn dy aKIr ivwc ikhf ik aYs jI pI sI dy pRDfn dI cox vfly iejlfs dy idn iswK kOm dI vwKrI pihcfx nUM drsfAux vfly “anMd mYirj aYkt 1909, afl ieMzIaf gurduafrf aYkt” nUM pfs krfAux leI mqy nf pfAuxf aqy ivDfn dI Dfrf 25 nUM rwd krn sbMDI mqf nf ilafAuxf mOjUdf bfdl dlIaf dI mOkf pRsqI aqy beImfnI vflI soc nUM pRqwK rUp ivwc pRgt krdf hY. AunHf idwlI dy iswKF nUM apIl krdy hoey ikhf ik isDfqf, iswK soc nUM ipwT dyx vfly bfdl dlIaf nUM krfrI hfr dy ky idwlI ivwc sbk isKfAux.
pMc pRDfnI ny ÈhIdI joV myly leI izAUtIaF lgfeIaF
PiqhgVH sfihb 24 nvMbr, aOjlf-
ÈRomxI akflI dl pMc pRDfnI dI iek mIitMg awj dl dy ÌiqhgVH sfihb dÌqr ivKy dl dy ijlHf pRDfn BfeI hirMdrpfl isMG ruVkI dI pRDfngI hyT hoeI. mIitMg ivc ÌiqhgVH sfihb dy ÈhIdI joV myly `qy lgfeI jf rhI dl dI kfnPrMs ƒ sPl bxfAux leI ivcfrF kIqIaF geIaF aqy vrkrF dIaF izAUtIaF lgfeIaF geIaF. mIitMg ivc agfmI lok sBf aqy ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dIaF coxF sbMDI vI ivcfrF kIqIaF geIaF aqy ies sbMD ivc lokF nfl sMprk qyË krky dl dIaF nIqIaF aqy pRogrfm ƒ hr votr qwk phuMcfAux dI loV `qy Ëor idwqf igaf. ies qoN ielfvf dl vloN pMQk mMgF ƒ lY ky idwlI dy XMqr mMqr ivKy ipCly 5 mhIny qoN cl rhy BuwK hVqfl dy Drny ƒ mMgF nf mMny jfx qwk jfrI rwKx df pRx duhrfieaf igaf. dl dI aglI mIitMg 1 dsMbr ƒ svyry 11 vjy ÌiqhgVH sfihb dÌqr ivKy hI rwKI geI hY. awj dI ies mIitMg ivc sivMdr isMG ÈfnIpur, ikhr isMG mfrvf, srpMc mihMdr isMG mnYlI, drÈn isMG bYxI, drbfrf isMG BwdlQUhf, sMqoK isMG Kinafx, suKdyv isMG klyr, plivMdr isMG qlvfVf, imhr isMG bsI pTfxF, gurcrn isMG, XUQ afgU gurmuK isMG zzhyVI aqy bldyv isMG aqfpur afid vrkr qy ahudydfr hfËr hoey.
kyNdr srkfr hr morcy `qy asÌl-azvfnI
ieMdOr, 24 nvMbr (ivÈv vfrqf)-BfrqI jnqf pfrtI dy sInIar nyqf lfl ikRÈn azvfnI ny awj srkfr `qy hmly qyË kridaF Aus ƒ aMdrUnI surwiKaf aqy afriQk morcy `qy pUrI qrHF asÌl dwisaf. azvfnI ny doÈ lfieaf ik kyNdr dIaF glq nIqIaF kfrn nfgirkF dI surwiKaf aqy AunHF dIaF nOkrIaF Éqry ivc pY rhIaF hn. AunF afiKaf ik mihMgfeI aqy afriQk mMdI kfrn dyÈ ivc afm jnqf qoN lY ky AudXog jgq qwk pRyÈfn hY.
ies dy bfvjUd pRDfn mMqrI aqy ivwq mMqrI sB kuJ TIk dws rhy hn. AunHF ny aMdrUnI surwiKaf dIaF cuxOqIaF nfl ibhqr ZMg nfl nijwTx leI pRDfn mMqrI zf[ mnmohn isMG dy suJfey hflIaf Pfrmuwly ƒ vI inÈfny `qy ilaf. pRDfn mMqrI ny kwlH sfry rfjF dy puils pRmuwKF dy sflfnf sMmyln ivc rfÈtrI surwiKaf slfhkfr dI agvfeI ivÈyÈ tfsk Pors dy gTn aqy sO idn df roz mYp bxfAux df suJfa idwqf sI. awj ieQy pwqrkfrF nfl gwlbfq dOrfn azvfnI ny afiKaf ik pRDfn mMqrI df ieh aYlfn awvfd dy morcy `qy AunHF dI srkff dI nfkfmI jwg Ëfihr hoeI hY. AunHF afiKaf ik sfl 2004 qoN hux qwk XU[pI[ey[ srkfr ny swqf ivc lgpg 1600 idn gujfry hn, pRDfn mMqrI dy ies aYlfn qoN spÈt hY ik awqvfd `qy kyNdr dI nINd hux KuwlHI hY. potf dI vkflq kridaF azvfnI ny ikhf ik srkfr qy kFgrs dy AuWc ahuidaF `qy bYTy lok vI hux mMnx lwg pey hn ik awqvfd nfl lVx leI sÉq kfƒn dI ËrUrq hY. azvfnI ny ikhf ik mihMgfeI aqy afriQk mMdI ijhy sMktF kfrn dyÈ ivc afm jnqf qoN lY ky AudXog jgq qwk pRyÈfnI ivc hY. AunHF ikhf ik mIzIaf ivc lgfqfr ÉbrF af rhIaF hn ik kMpnIaF nOkrIaF ivc ktOqI kr rhI hY aqy ies dy bfvjUd pRDfn mMqrI aqy ivwq mMrI lgfqfr ieh ibafn dy rhy hn ik sB kuJ TIk Tfk hY.
rfmUvflIaf vwloN BwTl ƒ moVvF jvfb ,
mihmfn invfË ieMJ nhIN krdy
sMgrUr, 24 nvMbr -lok BlfeI pfrtI dy kOmI pRDfn aYzvokyt suprIm kort qy sfbkf kyNdrI mMqrI s[ blvMq isMG rfmUvflIaf ny sRImqI rijMdr isMG BwTl dy sMgrUr idwqy ibafn bfry ikhf hY ik AunHF vwloN vrqy kbol mubfrk hox pr kuwJ qwQ spwÈt kIqy hn. s[ rfmUvflIaf ny ikhf ik PrvrI 2008 ivwc bqOr pMjfb kFgrs pRDfn huMidaF sRImqI BwTl ny mYƒ nfÈqy AuWqy Gr bulfieaf sI, AuWQy Aus smyN kuwJ kFgrsI aYWm[aYWl[ey[vI mOjUd sn qy sRImqI BwTl vwloN puwCy jfx qy jd mYN luiDafxy sIt qoN cox lVn leI gihrI idlcspI idKfeI qF BwTl BYx jI ny ikhf sI ik AuWQoN sfzy kyNdrI lIzr ny lVnf hY. qusIN sMgrUr sIt qoN lwq lvy. AuWQy sfzy kol koeI kYNzIzyt vI nhIN hY.
jd mYN ikhf ik cox gTbMDnF ivwc pfrtIaF pUrI mwdd nhIN krdIaF qF sRImqI BwTl ny ikhf sI ik mYN qy quhfzI (sMgrUr ivafhI BYx krmjIq) iewkTIaF pVHdIaF rhIaF hF qy ieh myry qy krmjIq vwloN Brosf hY. myry iKafl muqfbk nfl dy aYWm[aYWl[ey[ ies qwQ dI gvfhI leI kfPI hn. Èflf sRI gurU gRMQ sfihb AuWqy hwQ rwK ky BYx BwTl ƒ ies qwQ dI swcfeI svIkfr krn dI loV nf pvy. mYN mfxXog BwTl BYx jI ƒ dwsdf hF ik mYƒ sMsfr Br dy drjn ku Br bfdÈfhF, rfÈtrpqIaF, qy pRDfn mMqrIaF vwloN rwKy rfj Boj Kfx df suBfg pRfpq hoieaf hY, ijnHF ivwc mlkf aljibQ, PrFs d yrfÈtrpqI jYk Èrfks, nYlsn mzylf, Xfsr arPfq aqy sfAUdI arb dy bfdÈfh Pfihd vI Èfml hn. s[ rfmUvflIaf ny ikhf ik hr myËbfn mihmfn df DMnvfd krdf hY, pr BYx BwTl df Gr hI hY, ijwQy iewk vfr swdy pwqr AuWqy afieaF ƒ ds-ds gyVy mfrnf ikhf jFdf hY. s[ rfmUvflIaf ny ikhf ik sRImqI BwTl jI idwlI AunHF dy Gr keI vfr qÈrIP ilafey hn aqy asIN AunHF df sfzy Gr crn pfAux qy DMnvfd kIqf qy sfrI Aumr crn pfAuxf qy DMnvfd krdy rhFgy. kdy vI gy²Vy mfrnf nhIN khFgy. s[ rfmUvflIaf ny ikhf ik ieh ÈbdF df bfrUd BYx BwTl ny mhfrfjf rxjIq sfihb ivruwD suwkf rwiKaf sI acfnk gflF dI iewk lwp myrI JolI ivwc pf idwqI. AunHF ikhf ik kFgrs dy kyNdrI nyqf AunHF ƒ bhuq sfrIaF irportF idKf idMdy hn.
lflU kfrn nhIN imlIaF mrfTIaF ƒ rylvy `c nOkrIaF-iÈvsYnf
muMbeI, 24 nvMbr (ivÈv vfrqf)-iÈvsYnf ny mrfTIaF ƒ rylvy ivc nOkrI nf idwqy jfx leI ryl mMqrI lflU pRsfd Xfdv ƒ iËMmyvfr Tihrfieaf hY. iÈvsYnf ny afpxy pRmuwK aÉbfr sfmnf dy sMpfdkI ivc iliKaf hY ik aijhf ies leI hY ikAuNik lflU ny rylvy `qy afpxf kbËf kIqf hoieaf hY. iÈvsYnf ny ikhf hY ik lflU kihMdy hn ik mYN mhfrfÈtr qoN hF aqy mhfrfÈtr myrf hY. AunHF dI nIqI hY jo kuJ myrf hY Auh qF myrf hY aqy jo dUsiraF df hY Auh vI myrf hY. aÉbfr ivc ikhf igaf hY ik lflU pRsfd df rylvy `qy Ëbrdsq kbËf hY. hfl dy idnF ivc mrfTIaF ƒ ies ivc nOkrI idwqy jfx qoN roikaf jf irhf hY. ies ivc ieh vI iliKaf igaf hY ik asIN kihMdy af rhy hF ik mrfTI mnuwK ƒ afpxI buwDI aqy qfkq dI vrqoN krky sfry KyqrF ivc kbËf kr lYxf cfhIdf hY. ieQoN qwk ik ieQy guMzy aqy nfjfieË Èrfb df DMdf krn vfly vI mrfTI hI hoxy cfhIdy hn.
idwlI coxF : pMjfb dI akflI lIzriÈp ny lfey idwlI `c zyry
cMzIgVH, 24 nvMbr (hrIÈ cMdr bfgFvflf)-afl ieMzIaf kFsmrs kmytI dy jnrl sYktrI rfhul gFDI vwloN afpxy pMjfb dy dUsry dOry dOrfn 1984 dy idlI qy hor QfvF dy hooey dMigaf qy aPÈos jfhr krn nfl sMbMD ibafn ny nvIN crcf iCV geI hY. ijwQy rfhul dy ibafn ƒ kuJ lok rfjnIqI nfl pRyrq ho iswK dy jKmf qy mlhm vflf ibafnf rhygf. AuWQy ÈRo[ akflI dl dy pRDfn suKbIr isMG bfdl ny ikhf ik kFgrs ienHF 84 dy ZMigaf qy vfeIt pypr jfrI kry. idlI ivDfn sBf coxf dOrfn vI akflI nyqf 84 dy ZMigaf df KUb pRcfr qy ijkr kr rhy hn. jdoN ik kFgrs ƒ ies pRcfr nfl muÈklf df sfhmmf krnf pY irhf hY. rfjsI sgTn asYblI hlky qoN akflI dl dy AumIdvfr aqy idwlI rfj dy pRDfn avqfr isMG ny Èukrvfr ƒ cox pRcfr ivwc kFgrs ƒ 1984 dy ZMigaf qy vfeIt pypr jfrI krn dI dlIl idwqI hY.
- ÈRomxI gurdvfrf pRbMDk kmytI dy pRDfn j: avqfr isMG aqy akflI dl dy skqr aqy pMjfb dy muK mMqrI dy slfhkfr zf: dljIq isMG cImf ny ikhf hY ik idlI akflI dl aqy idlI gurdvfrf kmytI dy pRDfn prmjIq isMG srnf aqy Aus dI JUMzlI dy mYbrF ny kFgrs dI Èryafm JolI cwk ky nvMbr 84 dy iswK ivroDI dMigaF dy hjfrF pIVq pirvfrF dI hI nhIN blky smucy iswK jgq dI mfniskqf aqy vkfr ƒ aijhI Zfh lfeI hY ik ijs dI kdy vI BrpfeI nhIN ho skygI aqy srnf kMpnN dI ieh koJI hrkq dMgf pIVqF dy jKmF ƒ hor zUMGf kr geI hY. Auprokq sInIar akflI afgUaF ny ikhf ik srnf aYz kMpnI iek pfsy qF idlI kmytI dI mfVI afiQkqf dI duhfeI pf ky dMigaF dIaF ivDvfvF ,pIVqF aqy XqIm hoey bicaF dIaF mfmUlI gujfrf pYnÈnF ƒ vI bMd krn `qy quwlI hoeI hY jd ik dUjy pfsy afpxy hI inrdoÈ iswK BfeIaF dy kfqlF dI pfrtI dI mihmf leI lKF kroVF rupY dy aKbfrI ies iqhfrF leI BwbF Bfr hOeI peI hY. bIbI gulÈn,bIbI jgIr kOr aqy - iesy dOrfn Bfjpf akflI dl AumIdvfrF dy hwk ivc cox pRcfr leI vzI igxqI ivc mihlf akflI afgUaF aqy vrkrF dy jQy dI agvfeI kr rhI akflI dl iesqrI ivMg dI pRDfn aqy lok sBf mYbr bIbI pRmjIq kOr aqy sRomxI kmytI dI sfbkf pRDfn bIbI jgIr kOr ny srnf juMzlI ƒ icqfvnI Bry lihjy ivc ikhf ik jy kr srnf juMzlI ny Auprokq grIub ivDvfvF aqy XqImF dI pYnÈn bMd krn dI ihmfkq kr idqI qF smUh iswK bIbIaF iehnF iehnF aKOqI iswK afgUaF df idlI hI nhIN blky iehnF dy GrF ivcoN hI bfhr inklxf duBr krdyxgIaF , ies dI sfrI ijmyvfrI srnf BrfvF dI afpxI hovygI. ies mOky s: crn jIq isMG cMnI dPqr ieMcfrj coxF, prmjIq isMG Kflsf, pI aYs icmnI, dljIq kOr Kflsf, kÈmIr kOr luiDafxf, bIbI jiqMdr kOr bIslf, bIbI gryvfl luiDafxf, rijMdr isMG nfgrf, rxjIq isMG BwtI afid mOjUd sn.
|